Het beertje in het kunstwerk "Verlangen naar Vrijheid" van Albert Ziëck is een krachtig en beladen symbool. Het verwijst naar een aangrijpende gebeurtenis uit de missie van veteraan Esther van Dijk, wiens verhaal centraal staat in dit werk binnen het project Helmen Vol Verhalen.

Tijdens haar uitzending in Bosnië kwam Esther in contact met een lokale man die aan de poort van het kamp verscheen. Ze dacht dat hij een trui wilde verkopen, maar toen hij terugkwam, had hij een vuilniszak bij zich met daarin het hart van een babybeertje. Hij had het dier geslacht omdat hij dacht dat hij daarvoor toestemming had gekregen van Esther, die hem verkeerd had begrepen. De man wilde de vacht van het beertje verkopen. 

Lees het uitgebreide verhaal van Esther en Serge van Dijk over hun missie hier.
​
In het kunstwerk van Ziëck is dit beertje verwerkt als een visueel en emotioneel ankerpunt. Het staat symbool voor de onschuld die verloren gaat in conflictgebieden. De morele verwarring die kan ontstaan tijdens missies maar ook de dieper gelaagde impact van miscommunicatie in een omgeving waar taal, cultuur en trauma door elkaar lopen.

Emotionele gevolgen
Esther heeft later aangegeven dat deze gebeurtenis haar diep raakte, niet zozeer door het incident zelf, maar door het gebrek aan steun en nazorg na haar missie. Het beertje is dus niet alleen een herinnering aan dat moment, maar ook aan de bredere emotionele gevolgen van uitzendingen.

Esther "​Toen kunstenaar Albert Ziëck het idee opperde om het beertje uit zijn kunstwerk als tattoo op mijn arm te zetten, voelde het meteen juist. Wonderlijk hoe sommige dingen samen vallen, ik speelde zelf al met dat idee toen hij het voorstelde. Behalve kunstenaar is Albert namelijk ook tattoo-artiest. En zo werd het beertje een paar weken geleden vereeuwigd op mijn huid."

Het beertje, afkomstig uit het werk Verlangen naar Vrijheid
"Tijdens mijn missie in Bosnië ontmoette ik een lokale man bij de poort van ons kamp. Ik dacht dat hij iets wilde verkopen, zoals vaker gebeurde, dus ik gaf hem toestemming om terug te komen met zijn spullen. Wat hij vervolgens bracht was een vuilniszak met het hart van een babybeertje. Hij had het dier geslacht, denkend dat hij daarvoor toestemming had gekregen. Zijn intentie was om de vacht te verkopen."

​"Die aangrijpende gebeurtenis heeft diepe indruk op me gemaakt. Het beertje in het kunstwerk werd voor mij een visueel én emotioneel anker — een krachtig symbool voor de verwarring, het misverstaan en het verdriet. Nu draag ik dat symbool met me mee. Niet alleen als herinnering, maar als een tastbaar deel van mijn verhaal. Een eerbetoon aan wat ik heb meegemaakt en een teken van hoe kunst verbinding en verwerking mogelijk maakt." 

LOCHEM – In de hal van het gemeentehuis in Lochem is nog tot 17 april de reizende tentoonstelling ‘Helmen Vol Verhalen’ te zien. Het gaat om een project waarbij veteranen worden gekoppeld aan​ kunstenaars. Dat leverde, naast kunstwerken, een boek op waarin de verhalen van veteranen zijn opgetekend. De tentoonstelling werd vorige week geopend door wethouder en locoburgemeester Marja Eggink.

‘Helmen Vol Verhalen’ is een initiatief van Amy van Son, zelf veteraan. Bij veteranen wordt vaak gedacht aan strijders uit de Tweede Wereldoorlog, maar het draait bij dit project om militairen die actief waren tijdens missies in Irak, Bosnië en Afghanistan. ​In het gemeentehuis zijn de kunstwerken op vele panelen te zijn. Ook de bijbehorende verhalen zijn, in verkorte vorm, te lezen.

Veteranen
De expositie valt samen met de viering van 80 jaar bevrijding in Lochem, begin april. Marja Eggink wees bij de opening op het feit dat de gemeente een veteranenontmoetingscentrum kent, in de voormalige Detmerskazerne in Eefde. “Onze gemeente kent ook een uitgebreide Veteranen Verodening. Daaruit spreekt de aandacht voor de zorg voor veteranen”, zo zei ze. Lochem is een van de weinige gemeenten met zo’n uitgebreide verordening en die geldt dan ook als voorbeeld voor veel andere gemeente.

Tijdens de opening hield Stefan Markvoort uit Nijverdal een indringende en zeer persoonlijke spreekbeurt over wat een missie doet met de militair, maar ook met zijn gezin en familie. Markvoort is veteraan maar ook nog altijd actief binnen Defensie. Uit zijn verhaal blijkt hoe belangrijk het is dat het thuis goed gaat en dat was bij hem niet altijd het geval. Bij problemen thuis verliest een militair gemakkelijk de focus op zijn werk, met alle gevaren van dien.

Kunstwerken
Amy van Son startte het project in 2020. Er werden 22 koppels gevormd van veteranen en kunstenaars. Uit de getuigenissen blijkt dat er vaak hechte banden ontstonden. De gedeelde waarden en de getuigenissen van de veteranen komen tot uitdrukking in de kunstwerken. Vaak werkten kunstenaar en veteraan er letterlijk samen aan. De reizende expositie is al sinds 2022 onderweg en deed al vele plaatsen in het land aan.
​
De tentoonstelling in de hal van het gemeentehuis is nog te zien tot 17 april en is toegankelijk tijdens de openingsuren van het gemeentehuis. Op de website helmenvolverhalen.nl is meer informatie te vinden. Daar is ook het gelijknamige boek te bestellen.