Door Phaedra Werkhoven
Kaweh heeft PTSS Veteraan Kaweh Madad (40) uit Kraggenburg kan het woord amper uitspreken, hij walgt ervan om het te zeggen: PTSS. Maar hij heeft het wel. Al vijftien jaar is hij bezig met herstellen. Het vertellen van wat hem is overkomen, heeft hem gered, uiteindelijk. ,,Ik moet ermee leren leven, leren omgaan.” Hij is nog steeds militair, Defensie zit in zijn hart. ,,Daar ben ik goed in, ik wil weer terug. In de burgermaatschappij kan ik mijn draai moeilijk vinden.” In 2003 gaat hij op uitzending naar Kabul. Zijn ouders vluchtten in 1997 uit Iran voor de oorlog. Als kind maakte Madad bombardementen mee, moest rennen naar de schuilkelders, hij is opgegroeid in de oorlog. Maar, zegt hij, toen hij als 14-jarige in Nederland kwam, had hij nergens last van. Hij wilde altijd al het leger in en daar carrière maken. Zijn moeder is het niet eens met die beslissing, ze heeft hem veilig naar Nederland gebracht en nu gaat hij weer de oorlog in. Maar hij doet het toch en rondt zijn opleiding af.
0 Opmerkingen
Amy zoekt erkenning voor veteranen: ‘Je lichaam is terug in Nederland, maar je geest komt er op een kameel achteraan’
Voor de tweede keer gaat Veteranendag vandaag niet door vanwege corona. Amy van Son bedacht iets nieuws. Ze koppelde twintig veteranen aan twintig kunstenaars. Via de kunstwerken hoopt ze de burgerbevolking de wereld van veteranen te laten begrijpen. In september opent de reizende expositie. De Stentor spreekt met een aantal deelnemers aan die missie. Door: Phaedra Werkhoven Ze heeft een nieuwe missie, al is het dit keer geen militaire. Amy van Son (51) is veteraan en projectleider van Helmen vol verhalen. Door veteranen hun verhalen te laten vertellen aan kunstenaars, die daar vervolgens een kunstwerk van maken, heeft ze een beweging in gang gezet. Ze worden buddy’s en er ontstaat iets nieuws, waarmee ze het verhaal aan de burgermaatschappij kunnen laten zien. Dat is nodig, Van Son vindt dat er erkenning moet komen voor veteranen. ,,Zij zijn uitgezonden namens de Nederlandse burgers. Ze wilden iets goeds doen. Het gaat om ons allen, wat de ander opgeeft voor het geheel. Maar voor burgers is een veteraan toch meer die oude verzetsstrijder die scheefgezakt van de medailles op een stoel zit. Terwijl er sinds de Tweede Wereldoorlog heel wat veteranen naar andere oorlogsgebieden zijn uitgezonden.” Emoties Twintig veteranen en twintig kunstenaars koppelde ze aan elkaar. En ja, daar is ruimte voor de emoties, als ze elkaar ontmoeten. ,,Over zingeving voer je geen strijd.” Voor haar is dit project een voortdurende terugkeer in de burgermaatschappij. Dat is soms moeilijk voor veteranen, weet ze. ,,Je moet jezelf opnieuw verhouden, met alles wat je hebt meegemaakt. Veteranen zijn vaak hard, mogen geen emoties tonen en vertellen ook niet makkelijk. Ze hebben het idee dat ze uit elkaar vallen als ze de emotie toelaten. Maar ik weet dat het vertellen van je verhaal louterend kan werken.” Van Son was zelf bij de eerste ontmoeting tussen de kunstenaars en veteranen. Ze werd geraakt door alle verhalen die ze hoorde, door de diepere laag die de kunstenaars en veteranen vaak samen aanboren. Niet iedere veteraan heeft PTSS, dat is een verkeerd beeld, legt van Son uit. Er is veel vaker sprake van moral injury, zoals dat heet, dat je eigenlijk niet meer goed uitkomt in de realiteit van vandaag, met hoe je de keuzes hebt moeten maken tijdens je missie. ,,Dat je kinderen hebt verkocht zien worden voor een pakje sigaretten, dat je continu aan staat. Eigenlijk keert je lichaam terug naar Nederland, maar komt je geest er op een kameel achteraan.” Lees verder: Amy zoekt erkenning voor veteranen: ‘Je lichaam is terug in Nederland, maar je geest komt er op een kameel achteraan’ Iedere ochtend tussen 10 en 13 uur hoor je Babette Alma op Radio Noord. Een verrassende mix van actualiteit, muziek en informatie. Babette sprak 'jonge' veteraan Brigitte Koopman die gekoppeld is aan kunstenaar Yvonne Beelen voor het Helmen Vol Verhalen project. Luister en kijk naar het radio interview waarin Brigitte vertelt over het proces, het bezoek aan de mijnendienst van de Koninklijke Marine en natuurlijk de spanning richting de onthulling van het kunstwerk dat binnenkort gaat plaatsvinden. De start van de expositie wordt verwacht aan het einde van 2021, waarna de expositie door heel Nederland gaat reizen met twintig impactvolle kunstwerken gebaseerd op de persoonlijke missieverhalen van veteranen die hebben deelgenomen aan de missies over de afgelopen veertig jaar. Van Libanon tot heden. Boomkunstenaar en veteraan Jelmer Zwaan was erbij toen Tom Krist (1983 - 2007) om het leven kwam tijdens een suïcide bombardement, op de bazaar in Afghanistan, tijdens hun uitzending samen. Nu gaat Jelmer voor Helmen Vol Verhalen een kunstwerk maken voor Tom, samen met het thuisfront van Tom, zijn ouders Marian en Wil Krist. Wij gingen in gesprek met Jelmer om erachter te komen hoe hij dit allemaal heeft ervaren en hoe hij dit gaat verwerken in zijn kunstwerk voor Tom. Het kunstwerk is nog niet af. Expositie Op dit moment brengen we twintig diep persoonlijke missieverhalen van veteranen en thuisfront samen middels de kunsten. Als alle kunstwerken klaar zijn, gaan we de expositie samenstellen bestaande uit twintig kunstwerken die de missieverhalen beslaan van Nederlandse missies over de afgelopen veertig jaar. Met Helmen Vol Verhalen ga je #MeeOpMissie door de kunsten. Bekijk dit mooie item i.s.m. Omroepv! Bekijk ook: https://www.omroepv.nl/video/veteraan-boomkunstenaar-jelmer-zwaan-maakt-kunstwerk-voor-gesneuvelde-luitenant-tom-krist-helmen-vol-verhalen/ Bart Nijpels voor #Checkpoint "In de blik van Jordy Schalk (38) ligt vriendelijkheid besloten, vermengd met hoofdstedelijke bluf en gochme, gekadreerd door talrijke tatoeages. De meeste verwijzen naar een vorig leven als militair. Dat eindigde na zestien jaar, in Afghanistan, waar hij, zoals hij het zelf omschrijft, ‘ontplofte’ toen hij op een bermbom reed. Het moment staat op z’n lijf getekend. De met naald gemaakte afbeeldingen zijn pas na z’n tijd onder de wapenen gezet. Een optelsom van wat hij tijdens buitenlandmissies meemaakte. Net onder z’n haargrens staat op z’n hoofd wat er in zit, de ‘Mind of a soldier’. (...) En nu hij terugkijkt weet hij het zeker: ‘Ik werd in vijf seconden volwassen." Lees verder: https://www.stinglikeabee.nl/ik-werd-in-vijf-seconden-volwassen/ Jonge veteraan Florentien Braat (reservist Koninklijke Landmacht) ontmoette kunstenaar Caro Kropveld in augustus 2020 in het Waterliniemuseum. Zij zijn samen #MeeOpMissie via het bronverhaal van Florentien's missies en door de kunsten. Na vele ontmoetingen is op 19 maart 2021 het kunstwerk 'Emotionele Bagage' onthuld in de fotostudio van Johan Bergsma in Steenwijk. #HelmenVolVerhalen was daarbij.
Jonge veteraan Edo van den Berg (o.a. Dutchbat III) ontmoette kunstenaar Hans Mes drie maanden geleden in zijn Groningse Atelier. Zij zijn samen #MeeOpMissie via het bronverhaal van Edo's persoonlijke missie en door de kunsten. Na vele ontmoetingen is eind november het kunstwerk 'Terugslag' onthuld in het atelier van Hans in Groningen. #HelmenVolVerhalen was daarbij.
In 2020 worden verschillende ‘jonge’ veteranen en kunstenaars bij elkaar gebracht voor een wezenlijke ontmoeting. Zij brengen een dag met elkaar door, waarbij het verhaal van de veteraan wordt uitgewisseld en de kunstenaar en veteraan elkaar beter leren kennen. Op 5 november stelden wij het Vredesbolwerk beschikbaar en faciliteerde Amy van Son een bijzondere ontmoeting tussen Kaweh en Joost. Een gesprek over verplaatsingen, keer op keer. Over eer en zorg. Over vluchten uit een oorlog om vervolgens weer terug te keren naar een oorlog en de bereidheid om het eigen leven te geven. Een bijzonder mooie ontmoeting. Sjaak zal het verhaal vertalen naar een kunstwerk dat in 2021 in een expositie wordt opgenomen. De volledige (reizende) expositie van Helmen vol Verhalen gaat van start in de tweede helft van 2021 met twintig kunstwerken gebaseerd op twintig missieverhalen van ‘jonge’ veteranen die aan één van de vele VN missies hebben bijgedragen over de afgelopen veertig jaar. Lees hier meer over Helmen vol Verhalen GROESSEN - De één is militair, de ander kunstenaar. Toch hebben de levens van Ludy De Vos en Rob Voerman veel overeenkomsten. Beiden gingen diverse keren op missie en droegen daarmee bij aan een betere wereld. In het kunstproject Helmen vol Verhalen beginnen de twee aan een gezamenlijke missie. Natasja Scheerder 06-11-2020 Hierin deelt de ‘jonge’ veteraan zijn persoonlijke missieverhaal met de kunstenaar, die de ervaringen van de militair in een kunstwerk vastlegt. Doel van het project is het zichtbaar maken van de relevantie van Nederlandse vredesmissies en de impact daarvan op de deelnemende militairen. Woensdag vond in het atelier van Voerman aan de Helhoek in Groessen de eerste ontmoeting plaats. We zien elkaar vandaag voor het eerst, maar het is net of we elkaar al jaren kennen ,,We zien elkaar vandaag voor het eerst, maar het is net of we elkaar al jaren kennen’’, zegt Voerman. ,,Ondanks dat onze professies ver uiteen liggen, hebben we veel overeenkomsten. In ons gesprek vielen zijn menselijke kant en betrokkenheid op. Die dingen herken ik ook in mijn eigen werk. Daarbij zijn we allebei heel gewone mensen, maar wel met bijzondere missies.’’
Tweede golf
Net als op missie kun je het onverwachte verwachten. Met Helmen Vol Verhalen mochten we midden in de coronatijd starten met het vinden van geïnteresseerde deelnemers aan het project, veteranen én kunstenaars. De eerste vijf koppels stuurde we op missie door de kunsten in augustus. Nu is het de beurt aan de volgende vijf koppels. De 'jonge' veteranen komen uit alle provincies van Nederland. In deze serie komen veteranen uit de provincies Limburg, Utrecht, Groningen, Zeeland en Flevoland aan bod. En wij gaan #meeopmissie! Het proces van deze vijf zal te volgen zijn via de website van Helmen Vol Verhalen en via onze social media kanalen! |
Volg hier alles overHelmen Vol Verhalen Archieven
Februari 2024
Categorieën
Alles
|