Serge (53) en Esther (51) halen veteranenexpositie naar Lochem: ‘Ook ons verhaal gaat in een helm’

Serge en Esther van Dijk, ‘jonge oorlogsveteranen’. © Ruben Meijerink

Serge (53) en Esther van Dijk (51) zijn ‘jonge oorlogsveteranen’, die samen werden uitgezonden naar Bosnië. Het stel zet zich al jaren in voor oorlogsveteranen en haalde een bijzondere expositie naar Lochem: Helmen vol verhalen.
Gert Kramer 20-03-25 Bron

Vaak denken mensen bij ‘veteranen’ aan oorlogshelden uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog, terwijl Nederland ontzettend veel jonge veteranen heeft. Een deel daarvan is nog steeds als militair actief. Hoe is het voor die strijders op missie te zijn in Mali? Of wat doet een uitzending naar Bosnië met ze? Deze jonge veteranen hebben allemaal hun eigen verhaal.
De belevenissen van een aantal van hen worden uitgebeeld in het gemeentehuis van Lochem. Helmen vol verhalen is een project waarin de veteranen worden gekoppeld aan kunstenaars. Het persoonlijke missieverhaal van de (oud)militair vormt de inspiratiebron voor een kunstwerk. Die kunstwerken én foto’s van de veteranen zijn van 1 tot en met 17 april te zien in Lochem.

​Helm komt terug in kunstwerk
,,De kunstwerken kunnen van alles zijn”, zegt Serge van Dijk. ,,Schilderij, sculptuur, collage, noem maar op. De kunstenaars krijgen een helm, die ze moeten verwerken in het kunstwerk. Het liefst fysiek, maar ze mogen de helm ook tekenen of schilderen.”
Helmen vol verhalen is een rondreizende tentoonstelling, met belevenissen van veteranen uit het hele land. Binnenkort gaan ook Serge en Esther met een kunstenaar praten, die hun ervaringen in Bosnië vervolgens uitbeeldt in een kunstwerk. Serge: ,,En dan gaat ook ons verhaal in een helm.”

Het stel werd door de organisatie van de expositie gevraagd om hun verhaal te doen. Serge en Esther zijn bekende koppen in ‘veteranenland’. Ze runnen in de Detmerskazerne in Eefde een ontmoetingsplek voor militairen en oud-militairen. Die kunnen daar terecht voor een luisterend oor, een kopje koffie en voor de gezelligheid.

​‘Toch wel spannend’
Serge: ,,Ik denk dat de organisatie ons via ons werk in de kazerne op het spoor is gekomen. Wij zitten in de volgende serie van de expositie. We weten nog niet wie de kunstenaar wordt, de uitnodiging voor het gesprek moet nog komen. Spannend? Ja, toch wel. Je gaat met een wildvreemde praten over persoonlijke, intieme dingen. Maar onze ervaringen zijn niet zo heftig, hoor.”

Serge en Esther hielden geen trauma’s over aan hun uitzending naar Bosnië. Serge: ,,We zaten er eind 1996 en begin 1997, in totaal zes maanden. Dat was de nasleep van de oorlog in Bosnië. Er was amper dreiging. Wij kregen niet te maken met bermbommen, aanslagen of beschietingen. Het was een vrij rustige missie.”
Serge reed het hele land door als lid van een militaire transporteenheid. Esther zat in de technische dienst en verbleef vooral in het Nederlandse kamp. Serge: ,,We waren twee maanden samen en de rest van de missie deden we apart van elkaar.”

​Soort ‘constante spanning’
,,Hoewel er niet direct gevaar was, voelden we wel een soort lichte, constante spanning. Want we zaten wel in een gebied waar de situatie nog erg broos was.”
Veel mensen denken dat veteranen altijd met een volle rugzak terugkomen van een missie. Een misverstand, zegt Serge. ,,Nederland telt ongeveer 100.000 veteranen en 4 à 5 procent daarvan kampt blijvend met problemen als een trauma, angst of stress.’’
,,Een missie heeft ook leuke kanten, zoals vriendschappen en samen iets voor elkaar krijgen. Het is goed dat die naar voren komen in de expositie. Er kunnen over een uitzending naar een oorlogsgebied ook mooie verhalen in een helm.”