Blog Archives

Stemmen uit Oekraïne XLIIII

21/2/2023

Tatjana 24 februari. De dag waarna iedereen denk ik nooit meer hetzelfde zal zijn en de dag die ook denk ik altijd een kaarsje zou hebben.

Eén jaar. Wat hebben we geleerd? Een beetje van mijzelf en het meeste van de dames:
Een herschikking van wereldbeeld, mensbeeld, opvoeding, mensenkring, prioriteiten in het leven. Wie we zijn, wie we kunnen zijn, met wie we één zijn en wie we willen zijn. Wat en wie er toe doet en wat 'pustyaki' zijn: inhoudsloze zaken. Bidden en dat je kunt bidden om wapens. Wie er wel en niet is in slechte tijden en dat die uitkomst best wel verrassend kan zijn, ook in positieve zin. Hoeveel liefde er is.

Dat in donkerte veel mensen juist extra gaan schijnen als ijverige glimwormen en hoe belangrijk die hand op je schouder is. De wie is wie van onze nationale legerleiding. Hoe veel je kunt houden van en ook hoeveel je kunt haten. Hoe groot oorlog is; in omvang en diepte. En dat aan de andere kant van de wereld er iemand van door zijn knieën kan vallen. 's Winters leven met periodes zonder verwarming en elektriciteit. Het Ternopil-baterij-lampje maken en hoeveel je ogen wennen aan leven met dat lampje.

Dat alles went, maar sommige dingen nooit normaal worden. Het belang van een goed functionerend leger. Dat niemand hieronder normaal kan blijven en dat iedereen op zijn eigen manier gek wordt. Tekenen en weven. Hoe goed je leefde en waarover je je toen druk maakte. Hoe gelukkig je was.
Dat Kaliber-rakketten niet in een rechte lijn vliegen, maar kunnen bijsturen in de lucht en dat er daarom meerdere provincies om één raket heen luchtalarm hebben. Dat de gezondheid van lichaam en geest écht wel samen hangen. Dat er soms over juist de allergrootste dingen niets te zeggen valt. Wat theorieën teweeg kunnen brengen. De onwrikbaarheid van roots. Het leren onderscheiden van het geluid van verschillende bommen door de lucht. Dat we te dicht op de grens wonen voor luisteren naar het luchtalarm, als de bom voor ons is, is het luchtalarm nog niet af gegaan en als het wel afgaat is het vaak voor andere plekken verder in Oekraïne bedoeld. Van slapen in je kleren om klaar te staan naar luchtalarmspijbelen of in een badkuip liggen. Dat schijnt je ook te helpen.

Hoe ik onder de indruk ben van onze militairen.
De kracht van de moestuin. Hecht niet teveel aan je plannen voor volgend jaar.

En ook leer ik van de dames: blijf altijd bezig. Doen ze niets, dan gaat het gewoon bar slecht met ze, want dan komen alle gedachten en angsten als monsters onder het bed vandaan boven drijven. Hebben ze wel iets om handen: gaat het écht veel beter. Laat altijd het wiel, al is het langzamer, draaien; al ga je doperwten tellen. Wie zich neer laat strijken in de derrie van de gedachten en het moedeloosheid wordt een beetje zo'n Waterhouse-neergevleidde schim in de dampen van het moeras. Super bedwelmend en super moeilijk vanuit dat standje weer op te staan. Vindt iets om aan bij te dragen aan hetgeen je belangrijk vindt. Zamel garen in, weef rushniki, maak Molotovcocktails, houd bijen, heb een moestuin, knoop camouflagenetten, breng boodschappen.

Larissa is daar mijn grootste voorbeeld van. Ze heeft de vaart er weer in. Ze weeft nu elke dag voor haar opleiding. Ze tekent 1x per week. Hiervoor had ze nooit getekend. Larissa heeft ook een nieuwe poes, van een vriendin die een plaatselijke asiel runt.

Haar gemoed is veel gemoedelijker. En weer veel kletseriger. Ze deelt met trots haar eerste gewoven tafelloper. Bijzonder hoor, de functie van de kunsten in barre tijden. Eten en onderdak ect zijn primair belangrijker, maar in tijden van grote ellende kan het creatieve je juist weer redden.

Ze heeft een inzameling gestart van vodden en garen bij het plaatselijke rushniki-museum. Hiermee worden kleden voor het leger gemaakt. Zie hier een video-tje van hoe de oma's van mijn dorpje der dorpjes zich inzet.

Van camouflagenetten tot bolletjes, thee en gevouwen engeltjes. Ik voel ontroering en hoop. Als dit één dorpje is, wie kan dit volk dan ooit overheersen voordat de laatste hooivork kapot is? En zelfs dan heb je nog een stok.

En ook leren we dat een jaar gewoon te lang is, zelfs voor de meest optimistischen onder ons. Lyuda is geknakt. Niet geknakt; gebogen. Ze heeft het niet meer uitstekend. En ik ben daar best wel van onder de indruk. Het is alles; De kou, de elektriciteit, de hele oorlog, het duurt te lang en het pakket dat niet aankomt (daarover onder meer in de Crowdfundupdate). Gelukkig komt het doek een paar dagen later na dit typen wel aan. We pakken samen de stoffen uit als pakjesavond via Zoom. Aan het eind is haar enthousiasme en meedenken weer terug en glimlach. En zij is wel even zoet met dit doek. Goed zo. Het is zo belangrijk iets te doen te hebben.

Helaas is het een paar dagen later zo:
Lyuda 'We hebben wat zware dagen gehad. Gisteren kwamen Vitalik en Miroslav (man en zoon) afscheid nemen. Ze zijn overgeplaatst. Naar 'daar'. Naar waar het nu heet is (het front), maar waar mogen ze niet zeggen en weet ik niet. Ik weet ook niet of ik het wil weten. Ze mogen ook niet bellen en ik moet gewoon wachten op een signaal van hen. Ik zei tegen mijn man: Ik heb hier een slecht gevoel over. Veel slechter dan in 2014 (toen ze ook al vochten in de Donbas). Hij antwoordde; 'Dat dat is omdat je de zorgen en angst al kent.' 'Misschien. Maar ik heb hier een slecht gevoel over. Miroslav (de zoon) was net een paard die te lang op stal is geweest. Er was zelfs een bepaalde drift om daarheen te gaan. Mijn man die was wat rustiger, wat stiller. Ze hebben allebei de hele tijd gewaarschuwd: 'Vroeg of laat gaan we hier weg en naar het front'. Natuurlijk moeten die jongens die daar nu zitten ook afgewisseld worden. Ze hebben lang hier gezeten waar het rustig is. Hier konden ze thuis komen om te wassen en kon ik ze cake meegeven. Dat is nu over. Nu is het zover.

Zo. Nu weet je het. En ik wil er verder ook niet meer over praten. Ik wil ook niet dat je mij nu elke keer gaat vragen hoe het met ze is. Mensen die dit gehoord hebben bellen nu natuurlijk ook. Ik neem niemand op. Ik zal je af en toe een 'Ze zijn oké' toewerpen, maar erover praten; Nee. We gaan dit dragen in stilte, want we weten genoeg en wat valt daarover te zeggen. Ik voel zoveel onmacht, Tanyush, niets te kunnen doen, zelfs over het lot van mijn dierbaren. En Ik voelde zoveel haat naar de Katsapi (raad maar wie de Katsapi zijn). Een bom op hen en allemaal en dood. Hoe durven ze zo ons leven te ontregelen. en nou zitten mijn mannen daar. Zoveel haat.

Toen zij hier waren om hun spullen te pakken liep over jouw tekening op de grond heen en opeens begreep ik haar, de emoties van het meisje op het doek. Zij en ik waren dezelfde. En ik voelde jouw emoties van hoe je hier maandenlang aan hebt gewerkt. Ik voelde ieder's emoties. We waren allemaal verbonden.' (als het niet zo verdrietig was, zou ik gevleid zijn) 'En nog steeds voel ik allerlei emoties, afwisselend en tegelijk. Ik heb ook al een paar keer geademd in een plastic tasje (tegen het hyperventileren) en heb een paar keer gedacht; krijg ik nu ook paniekaanvallen?

Anja 'We zijn net verhuisd naar een huis aan de overkant van de straat waar we jarenlang rustig aan aan geklust hebben. Dat is een verhuizing van 50 meter. We wonen nu groter en er is voor iedereen een kamer om zich terug te trekken. Dat is veel fijner. Ik zit nog thuis met Iwan (de zoon) om hem thuisles te geven, al is gelukkig soms de school weer een dag open. De elektriciteit is al twee weken niet afgesloten meer geweest. Aan iedereen merk je: Een jaar oorlog is te lang het humeur hoog te houden. En als je zelf zo bent, kun je ook niet anderen opbeuren. Iedereen zit veel binnen. We zijn allemaal zo. Ze waarschuwen de hele tijd voor een nieuwe massale inval op 24 februari. De Russen zijn er dol op iets te doen op symbolische data, feestdagen en jubilea. Dat drukt op het collectieve gemoed. Daarom wordt er nu ook veel voorbereid en worden alle mannen opgeroepen voor herkeuring voor het geval dat.

Mijn man heeft nu ook een oproep gekregen. Zijn drie broers ook en die zijn ook kort geleden in militaire training gegaan. Iedereen krijgt nu een oproep voor keuring. Hij heeft nooit gediend en is ooit vijftien jaar geleden afgekeurd, maar ik denk dat ze hem nu wel nemen. Waarom niet? Hij is fysiek gezond. Je weet hoe hij is: gesloten. Hoe erger iets is, hoe geslotener hij wordt. Nu praat hij helemaal niet meer, net zoals bij het uitbreken van de oorlog. Hij bereid zich intern hierop voor. Hij is in transformatie. Hij zegt dat hij zich het meeste zorgen maakt over zijn bijen. 'Als ik er niet ben gaan al mijn bijen dood. Al mijn werk van zeven jaar is voor niets geweest.' Ik heb natuurlijk aangeboden dat ik de bijen kan verzorgen als hij er niet is. Dat wil hij niet. Hij blijft maar zeggen; 'Ze gaan dood.' Ik kan ze niet zoveel liefde geven als hij, maar ik kan wel handelingen uitvoeren. Ik snap niet waarom hij mij zo afhoudt en voel me ook beledigd dat hij mij zo weinig vertrouwt met zijn bijen. Ik denk dat ik de beste variant ben die hij heeft, maar als hij in het leger gaat, moeten we praten en moet ik het leren en niet pas de laatste nacht instructies krijgen.

Een jongen kwam bij ons die aan het front had gevochten en nou weer terug is geplaatst naar rustigere gebieden. We zaten met verschillende mensen aan tafel, en opeens, ik weet nog steeds niet waardoor, reageerde hij heel boos en werd hij steeds bozer en op gegeven moment stond hij schreeuwend aan tafel; 'Of wij wel weten waar hij allemaal is geweest en wat hij allemaal heeft gedaan en wat hij daar allemaal heeft gezien en of wij wel weten hoe het is om de ingewanden van je kameraad te verzamelen in een doos, zodat je nog weet wat bij welk lichaam hoort'.

Iedereen was stil en niemand wist zich goed raad. Hij werd buiten gekalmeerd door andere mannen, maar het was niet meer hetzelfde aan tafel. Ik wist wel: die jongen zoals we hem kenden, komt niet meer terug. Die is nu heel veel veranderd. Twee dagen later belde hij mij om te zeggen dat hij niet weet waarom hij zo had gedaan en dat hij zich nog nooit eerder zo tegen mensen heeft gedragen. Ik denk dat Oekraïne veel van zulke jongens krijgt de komende jaren.'

Tatjana ontwerpt Life Force

Crowdfund-update
Ik ben een beetje drentelend en ook gespannen stil geweest rondom de Crowdfund. Dat is wegens een knap staaltje ironie van het lot, dames en heren. Nog nooit heb ik met een pakket gehad wat ik nu heb. Dit ene pakket met ontwerp en stoffen en fournituren voor het doek 'Life Force'. Dat juist nu het allerbelangrijkst is om door de vrouwen daar genaaid te worden. Dat wordt bekeken en gedragen door een hele circel mensen (111 & counting) met het ontwerp waar maandenlang mijn ziel, zaligheid en verwerking in ligt.

In dit pakket zit zoveel energie!

Nou..... Dit pakket is sinds 1 november inmiddels al drie keer Europa door gereisd! (lonesome cowboy, ondergaande zon en cactus-emoticons!).

Mini intro: Officieel moet elk lapje, ook die zo groot als twee vingers uit elkaar een certificaat van oorsprong hebben bij de invoer in UA. Dat is dus een mate van verlammende, gierende bureaucratie in welke corruptie weer heel goed wortel kan schieten, maar dat is een andere zijtak. Dit is voor mijn doeken met ca 50 soorten verschillende rest-lapjes gewoon .... niet bestaand/onmogelijk. Dus het heen-pakketje sturen wij altijd als particulier

Dit weet ik. Vrij consistent en ook wel langdurig weet ik dit al. En toch: Opeens stuurde ik juist dit ene pakket als zakelijk! Bovendien vulde ik een hele hoge waarde in voor de inhoud. 'Dit pakket is mij heel veel waard', herinner ik nog. Alleen de douane heeft dus geen aanvinkhokje voor 'emotionele waarde'. Alle pakketjes boven een bepaalde waarde moeten gegarandeerd via de douane gecontroleerd. Waarom deed ik dit alles zo? Ik heb geen idee. Overmoedige heropstart-Euforie?

Denken: 'de douane heeft nu wel wat anders te doen?' Verstandsverbijstering? Verbijstering vind ik zo zelf-bestraffend, maar ik heb mij minstens verbaasd en op mijn achterhoofd gekrabt over mijn verstand en ook wel draaien om de oren gehad via de telefoon van Lyuda, hoor!

Dus: Het pakket werd tegengehouden door de douane in Kyiv. Het kon niet door naar Lyuda en ik kon de documenten niet leveren. Een beetje rockvast was het. Lyuda heeft zelfs een export/import specialist gecontacteerd of die nog wat kon oplossen:

'Wat is het gewicht van de desbetreffende zending?'
'9.5'
'9.5 ton?
'9.5 kilo'

U snapt, wij vallen niet echt onder de klandizie van de importspecialist-bedrijven. En de prijs van een exportspecialist valt niet echt te verhalen op één doos. Lyuda heeft verschillende officiële verzoeken moeten schrijven aan de douane om het pakket wat vlotter en gegarandeerd retour te sturen, anders kan het zomaar zo'n spookpakket achterin wat daar jaren achterin de loods gaat dwalen.

De UA-douane deed het wel keurig en het pakket was vrij vlot, we zitten op 30 december weer in Nederland en in handen van PostNL.'Joepie! Nu is het avontuur voorbij, zo dichtbij, ik kan het bijna ruiken! Nu z.s.m. herpakken en opnieuw opsturen.' Ik kreeg een bericht van post NL dat het retour leveren 10 tot 12 weken kon duren. Pardonaisse? Toen was verbijstering zeker wel het goede woord. Amehoela en ammenooitniet ga ik keurig tien á twaalf weken wachten op het pakket. For the sake of all sanity; I will not! Dit is het pakket waar ik wekenlang minstens twee keer per week voor in de wachtrij van de klantenservice van PostNL hing (ik heb er zelfs een sneltoets voor, haha)!

'Retourpakketten hebben geen prioriteit', zeggen ze als reden voor de tien weken. Ik heb hen gezegd dat dit zeer onjuist is. Dit pakket heeft voor mij zeer veel prioriteit. Twee keer per week heb ik hen gevraagd waar het pakket is, wanneer het komt, of er nieuws is. Ik heb gezegd dat ik desnoods zelf met autootje het pakket kom ophalen. Ik heb wel heel veel 'begrip' gehad, maar niemand wist iets, niemand kon iets zeggen. U moet gewoon wachten, mevrouw(tje)

Over dit pakket ben ik inmiddels vier onderzoeken begonnen. Dat kun je bij Post-NL doen met zulke pech-pakketten, dan gaan ze dingen uitzoeken in hun systeem. Op de laatste kwam het antwoord, er was nieuws in het systeem te vinden: 'het pakket is gisteravond, 24 januari ontvangen door de douane in Kyiv'

Ze hebben het pakket weer retour naar Oekraïne gestuurd....
Gekwadrateerde verbijstering is het goede woord

Dit pakket komt zonder verandering immers weer in dezelfde situatie bij de douane in Kyiv! Werkelijk, hoe krijgen ze het voor elkaar. En ik zat er nog wel zo bovenop... De post en communicatie mogen dan wel allebei onder dezelfde godheid Mercurius vallen, maar het één betekent overduidelijk nog niet automatisch het andere. Wat een absoluut des-functioneren, wat een indrukwekkend gepruts en geflater en interne onverbondenheid. Ik heb voor het eerst in mijn leven een klacht ingediend. That'll teach them! Nee, ik weet ook wel dat zulke gigantische organisatiestructuren er niet een nacht minder van zullen slapen.

Lyuda heeft daar, waar het pakket inmiddels wederom door de douane was tegengehouden, met Jan en alleman gebeld en geschreven en is uiteindelijk aan de telefoon gewoon net bij de juiste, lieve mevrouw van de post in Kyiv terecht gekomen. (Dat is trouwens extra uitdagend met de gespreide energie-blackouts door het land.) Die wist een manier om het te kunnen veranderen naar een particulier pakket en het zo door kunnen laten van de douane. Er komen wel extra inklaringskosten bij, maar inmiddels: Halleluja, met alle liefde, als het pakket maar goed terecht komt. Praten met een mens, vooral één met gewoon wat ruimte van binnen en inleving, blijft toch gewoon zo essentieel in onze mensheid.

Vanochtend kreeg ik, drie volle maanden na het versturen, bericht van Lyuda dat het pakket van Kyiv onderweg is naar Shostka, Lyuda's stadje. Ik durf niet meer te zeggen dat het nu acher de rug is, maar ik kan er niets aan doen, ik kan de champagne al bijna ruiken. Dit behoort hopelijk binnenkort tot de archieven van de kronieken van Life Force als gewoon een heel bijzonder verhaal over een pakket wat inmiddels als wereldwijzer is dan ik.

Update paar dagen later: en nu heeft ze het. Garcon; Champagne.

Voor wie alsnog wil bijdragen aan dit bijzondere project
https://www.gofundme.com/f/LifeForceIsIndestructible