Ook Lyuda zit ook bijna alle dagen in de groentetuin. 'Ik ga met de auto. Maakt me niets uit. Dat sta ik mezelf toe. Nu kan ik water om te gieten meenemen in jerrycans en flessen en tuingereedschap. Eerst nam ik twee stuks gereedschap mee op de fiets. Ongelofelijk wat een verschil het maakt auto te kunnen rijden.'

Ze is ook jarig geweest. Ik belde. Haar man mocht speciaal op haar verjaardag zijn twee dagen naar huis. Ze vierden het met z'n tweeën. Ze hadden net gekookt, gegeten, en lagen nu met een fles champagne op de uitgeklapte bank tv te kijken. 'Meer hebben we niet nodig. We hebben het uitstekend zo.' Life goals, mensen.

Vorige week heb ik de dames weer elk 200 euro kunnen sturen. Ik wil jullie graag kunnen uiten hoe ontzettend dankbaar ik ben en hoe gezegend ik me voel dat deze blog de mogelijkheid biedt hen op deze manier te kunnen steunen. Voor het eerst hoor ik: dat ze ook geld aan zichzelf uitgeven. Het is ze gegund.

​Hieronder Lyuda's aardappelveld en haar paprika, rode bieten, prei en tomaten.

​En weet je waarom ze luchtiger is? Haar broer is 'gevonden' op een lijst met krijgsgevangenen. En zijn status is veranderd van 'vermist' naar 'krijgsgevangen'. Dat is een stap vooruit ten opzichte van dat hij nergens te vinden is en niemand iets over hem kan vertellen. Ook betekent het nog een stapje meer dat hij nog leeft. Én: hij zou nu in aanmerking kunnen komen voor krijgsgevangen-ruil. Volgens haar: 'Hoeft hij nu alleen nog maar uitgewisseld te worden.' Ik voel intern zoveel bedenkingen en beren op de weg bij deze laatste uitspraak. Maar zeg alleen: Inshallah 'Zo God het wil' (Arabisch), Yak Boch dast 'Zoals God het geeft' (Oekraïens) en 'Laten we het hopen' (seculier, onreligieus Nederlands).


Het beschieten vanaf over de grens gaat elke dag door.
Vannacht is in de Shostka-regio bijvoorbeeld twee woonhuizen en een groentetuin beschoten.

Tatjana Deze blog, lieve dames en heren, gaat gelukkig niet meer alleen maar over geen goed nieuws. Het is alsof de thema's zich vanzelf vormen... Deze blog gaat vooral over de, voor mij, ongelooflijke reikwijdte van de lijntjes, de connecties, en de mate waarin we midden in het nieuws zitten, zelfs al vanuit deze enkele vrouwen....

Ik begin met een lokaal, publiek 'geheim'/nieuws waar iedereen het over heeft. Inmiddels kan ik daar wel over delen. En nog steeds geldt: Niemand weet nog steeds niet wat van onderstaand verhaal wel of niet waar is: Officiële communicatie ontbreekt. Wederom: ik weet alleen zeker dat we niets zeker weten, maar dit is mijn verhaal.

Ik had het al een beetje verteld: Een man, iemand die zeer actief is in de lokale 'community', als docent, raadslid en nu vrijwilliger: belde mij op. Om te vertellen over het lot van één van de lokale bataljons. Ik denk als gewoon een wanhopige poging íets te willen doen; alles en iedereen proberen wat zou kunnen werken en helpen.

En hij vertelde het volgende verhaal: Het lokale bataljon (samengesteld uit de woonplaatsen van Anja en Lyuda) is aan het Oostfront voor 93% ge-elimineerd. Dus 93 procent is dood of gewond; 'doet het niet meer'. Waar ze sliepen is gebombardeerd, in de brand gevlogen en degenen die nog konden ontkomen hebben alleen nog maar aan materieel wat ze tijdens het wegrennen bij zich hadden. Ze zijn daar nu aan het front in 'heel erbarmelijke omstandigheden' en hebben niets meer. Lokaal zijn er moeders een actie gestart om hen terug te halen. Lyuda vindt dat vreemd, want: 'Natuurlijk doet het pijn, doden en gewonden, maar: Hoe, terughalen? En dan? Wie gaat er dan beschermen?' Larissa is nog 'duidelijker': 'Het is daar geen Kuuroord. Het zijn oorlogsomstandigheden. Het is oorlog.'

Zijn vraag was: Of ik ondersteunend militair materiaal voor hen kunnen regelen? (helmen, kogelvrije vesten, nachtkijkers, tja van alles) en deze vraag, dames en heren, en deze statistische horror, en het ook nog geheim moeten houden ('Wat ik je nu vertel weet alleen jij en misschien nog één iemand in Shostka'. Zelfs mijn dames heb ik een tijdje niets verteld) en mijn paniek van 'Hoe dan?.... Hoe kom ik aan dat materiaal?' en het gewicht van die verantwoordelijkheid, het gevoel dat bataljon te moeten redden: zorgde bij mij (zie vorige blog) voor paniekaanvallen.

​En natuurlijk, ook ontroerend, wordt de mierenhoop weer actief en gaat met elkaar overleggen etc. Deze man is door 'de mijnen' reeds gecheckt en gecontroleerd (en betrouwbaar bevonden!). Hij en de man van Lyuda hebben al gebeld. Lyuda's man is wel heel verontwaardigd dat ik een telefoontje krijg uit Oekraïne met deze vraag/taak. 'Bij gebrek aan materiaal dient het leger dat aan te vullen en niet jíj.' Hij houdt mij dus uit deze horror-wind. Wat ik voor deze man ga inzamelen is inmiddels gereduceerd tot: materiaal (stoffen) om kogelvrije vesten van te naaien. En vooral ook: met de lange adem, zonder slapeloze nachten, want: Ons humanitair transport voor invalide kinderen is dít weekend aangekomen. Lyuda en een lokale arts gaan zich met de vracht bezig gehouden. Het wordt daar nu uitgezocht en verdeeld. Het kwam in drie delen.

Lyuda 'Weet je wel hoe het hier aankomt? Niemand kan nu natuurlijk onnodige benzine verbruiken, dus het komt op de achterste, vrije plekken van de bus. Daar stonden de dozen en de rolstoelen. ('De bus' zijn daar veelal shared taxi mini-vans: 'Marschrutki') Dus wij (Lyuda en Elena, een plaatselijke arts) kregen iedere keer bericht als er weer een busje onderweg was waar plaats was voor onze goederen: en dan hup rennen en uitladen.

Een verdere, definitieve lijst, stel ik nog op, maar: Lyuda 'Als ik één uitdrukkelijke wens zou mogen uitspreken: voor een geheel nieuwe doelgroep die nog niet zo lang bestaat: rolstoelen en krukken. Het is echt een nieuw fenomeen en heel onwerkelijk te zien hoeveel jongens invalide zonder ledematen terug komen. Soms kan mijn hoofd nog steeds niet bij deze realiteit en lijkt het een absurdisme, een slechte droom.' Van onze humanitaire vracht is ook een rolstoel gegaan naar een lokale jongen die terug keerde zonder benen.

​En weet je wat Anja deed met bovenstaand Bataljon verhaal? Zij pakte de telefoon en belde naar het Bataljon (dat heb je natuurlijk als dat gewoon bestaat uit lokale jongens) en legde alles uit. En vroeg hoe het ze daar ging en wat er waar is. Haar contact daar antwoordde (natuurlijk zonder allerlei details te mogen vertellen).

'Het is hier inderdaad een moeilijk situatie, en we zijn inderdaad 'verminderd', maar het is niet zo dat we hierin onze onderbroek rondrennen. We hebben spullen om ons aan te kleden en ons te beschermen. Wij willen niet dat jullie daar de hele tijd huilen om ons en jullie zorgen maken. Dus zeg je nicht dat ze zich geen zorgen hoeft te maken.... We houden hier vol.
Wij zijn híer, zodat jullie dáár normaal kunnen (doorgaan met) leven.'

Wat?! Hij daar stelt mij gerust?! Dit zijn mij zulke waardevolle woorden. Ongelooflijk, wat een impact op mij en ontroerend ook. Iemand aan het front verzoekt dringend alsjeblieft weer te gaan leven. Roger that! Opdracht begrepen, maar I'm on it betekent nog niet dat ik het al vlekkeloos kan.

Hij geeft wel aan: 'Het enige wat ons wel dwars zit is dat soms op Facebook wordt vergeten dát er oorlog is. Het is niet leuk voor ons om foto's waarop jullie grijnzen met al jullie 32 tanden en volle glazen wijn te zien. Het is nog geen tijd voor de rode loper.'

Deze opmerking gaat over: intern in Oekraïne. Zo was er in Kiev eergisteren een 'relletje' omdat iemand, de avond na de laatste bombardementen in een wijk siervuurwerk ging afschieten. Los van dat de hele wijk natuurlijk schrikt, is het gewoon nog geen tijd voor 'feest'. En dat snap ik wel. Valt denk ik samen te vatten als: de respectvolle middenweg.

Anja zei 'Ik haal ook heel veel uit deze woorden. De bevolking lijkt hier onderling soms wel te belanden in: vingers naar elkaar wijzen van wie er niet genoeg verdrietig is en wie niet genoeg rouwt. Maar nu voel ik nog meer: Zij zitten dáár, zodat wij juist hier door kunnen gaan. Ik wist alleen niet zo goed wat tegen hem te zeggen als afscheid. Ik wil niet te beladen doen, als ware ik zijn heldendaden prijs, ook niet te angstig, maar ook niet te luchtig; 'Hoe is het? Of 'Doei, he' Is haast te luchtig. Het is logisch hoe het daar is. Ze zitten in de frontlinie. Ze worden de hele tijd bestookt. Daar is het niet 'normal'no'. En toch zullen ze dat antwoorden. Ze zullen je ook niet echt zeggen hoe het daar is. Ik heb gekozen voor een kleine, positieve toekomstfantasie. 'We houden hier van je en wachten op je met Shaslik (Kebab-barbeque) wanneer je terug komt.

Tatjana En zo; help ik niet alleen hen, maar zij ook mij. Samen houden we elkaar een beetje overeind. Samen zijn we periodiek weer 'normal'no' en dan knotsknetter en alles daartussen. En wederom prijs ik de helende werking van de groentetuinen daar, waar nog steeds grote gedeelten van dagen worden doorgebracht. De groentetuin is op zo veel manieren goed voor de gezondheid en een redding.

Larissa is inmiddels: nog steeds héél boos. Op alles, de oorlog, Zelenskiy, het volk, de media en vooral: de stilte over de krijgsgevangenen uit AzovStal. Over misconcepties over Azov die niet alleen leven onder Putin propaganda maar ook hier. Ik heb het opeens begrepen, en dat is niet 'klein nieuws'. Dat haar broer bij het Azov Bataljon zit. 'Daar zijn 2500 mensen, waarvan niemand het lot weet. En opeens is het stil. Onze heldhaftigste strijders en iedereen lijkt ze vergeten....'

Ze wil heel graag dat ik 'geluid maak' . Ik heb haar uitgenodigd zelf een stuk te schrijven namens haarzelf waarin ze jullie precies alles vertelt wat ze wilt vertellen. Die vertaal en deel ik met alle liefde. (ze wil wel, weet niet hoe snel ze daartoe in staat is)

Maar ze is gelukkig ook: … alweer wat strijdvaardiger. That's my girl. Samen met haar andere broer en de vrouw van haar verdwenen broer zijn ze nu een 'clubje' dat op allerlei manieren probeert meer te weten te komen over de broer. Dat is vooral veel bellen, in de wachtrij hangen, heel veel eindeloos Facebook groepen met foto's van krijgsgevangen uitpluizen (zie vorige blog) en formulieren invullen van Oekraïnse instanties die gaan over krijgsgevangenen behandelen.

Daar kregen ze alleen het volgende nieuws: 'Die achternaam staat niet op de lijst'.
Dus niemand kan zeggen waar hij is. Dat kan dus onder andere betekenen: Dat hij dood is? Dat hij is ontkomen? Dat hij gek is geworden en zijn achternaam niet meer weet?

Larissa zegt zelf: Weet je hoeveel jongens er 'breken' tijdens gevangenschap en gek worden. Wie weet weet hij niet meer hoe hij heet. Hij heeft ook nog niet gebeld, terwijl je soms hoort, dat iemand mag laten weten dat hij nog leeft. Misschien kan hij zelfs het telefoonnummer van zijn vrouw niet herinneren.

Anja vertelt ook nog: Veel vrouwen van krijgsgevangen worden telefonisch 'geterroriseerd' als ze eenmaal gebeld zijn door hun man. Dan krijgen ze martelfoto's of bericht dat hij dood is. Dat is echt heel erg. Misschien wilde hij zijn vrouw sparen daarvan en heeft hij nog niets verteld. 
​
Kortom: Alles staat open voor allerlei speculaties en we weten alleen dat we niets weten.
Tot gisteren. Min of meer. Larissa heeft hem herkend: op een foto van krijgsgevangen uit AzovStal. Zij is overtuigd. Je zou kunnen zeggen: Het goede nieuws is nu tenminste íets te weten. Het niet-zo-goede is te weten dat hij Azov-krijgsgevangene is in Russische handen.
Wat betekent dit voor haar?

Larissa 'Soms voel ik me heel slecht. Soms wil ik gewoon dood. Soms is het 'normal'no'. Mijn dochter hebben we inmiddels te logeren naar mijn moeder gestuurd om haar wat af te leiden en wat te helpen, want zij heeft het ook heel moeilijk.

Iedereen stut elkaar.

​Larissa weet nog steeds niets over haar broer.
Het enige wat ik extra weet is de aanvullende reactie van Anja: 'Wat een heroïsme. In Mariupol kwam niet niet zomaar terecht. Dan moet je je daarvoor aangemeld hebben. Wat een eer dat wij met hem in één vrienden/dorpsgroep zijn opgetrokken.'
De volgende uit de blog schijnt zich ook al aan te dienen: Lyuda meldde: Mijn zoons vriendin zei tegen mij: 'Weet je dan niet dat hij zich heeft aangemeld voor de 'deblokkade' van Mariupol?' Dat wist ze niet. Misschien zijn dat niet het soort dingen om tegen je moeder te zeggen.


Larissa is, logisch, niet in goede doen en heel veel karate-kick-boos op alles, iedereen. 'Ik praat met niemand meer. Ik neem de telefoon niet meer op, behalve bij mijn moeder en bij jou. Ik bel zelfs niet meer met zijn vrouw (van de broer), want zij is in zo'n toestand dat ze constant gekalmeerd moet worden. Ik kan haar dat niet geven. Ik ben bang dan zelf weer in 'hysterie' terecht te komen als ik met haar praat.'

Verder is ze heel veel boos op: Zelensky, die volgens haar niets doet met de AzovStal groep, en de beperking van oppositie nu in Oekraïne. Ze gelooft dat Zelensky de AzovStal groep aan hun lot overlaat omdat die ook politieke oppositie zijn. En dat Zelensky de nationale ombudsvrouw heeft ontslaan de dag dat zij de gruwelijke omstandigheden van de AzovStal gevangenschap naar buiten bracht.

Ik luister en ik luister vooral. Dat is mijn rol. Meer kan ik niet doen. En het is natuurlijk van alle tijden; Stilte, stress en ondoorzichtigheid is het perfecte petrium schaaltje voor theorieën. Ik weet niet hoeveel doorzichtigheid er kan zijn in dit soort oorlogsomstandigheden en hoop altijd te geloven dat er heel veel onderhandeld, bemiddeld ect wordt achter de schermen. En ook: wie weet. Het enige wat we zeker weten is dat we (jij, ik, zij, wij) niets weten.

Ik begon de vorige blog al aan te kondigen dat Sumy Provincie weer in de picture komt. De psycho buurman probeert de schutting weer te doorbreken. Sommige dagen/nachten zijn er actieve gevechten, en daarna en daaromheen die domweg dagelijkse, lukrake artilleriebeschietingen op de meest lukrake doelen: huizen, kerken, ect. Sumy krijgt elke dag, en zo allerlei dorpjes in de provincie.

Lyuda: 'Ik ben niet meer bang dat ze de grens doorbreken. Het is hier geen 24 februari meer.'

Tatjana Ik ben er wat minder rooskleurig over. Dít, alles. Wordt mij wel eens te veel, om vier uur 's nachts om precies te zijn. Overdag lukt mij inmiddels vrij aardig weer en nog even en ik kan zelfs weer; 'lekker weertje, he', zeggen, maar de nachten hebben mij bij de lurven. En zo komen we in de paradoxale situatie dat zíj míj hier adviseert en kalmeert over wat zij noemt nachtelijke paniekaanvallen. Ik noem ze de diepte en de omvang van de huidige werkelijkheid voelen en doorzien en mij geen raad meer weten met mijn adem, lichaam en gedachten. Moet ik om vier uur 's nachts gaan hardrennen?

Het gaat echt over de diepte en de omvang van dit alles. Daar kwam het nieuws bij: dat één van de lokale bataljons, samengesteld uit de jongens uit de woonplaatsen van Anja en Lyuda wél naar het Oosten zijn gestuurd. Over hen heerst nu een lokale rouw in al onze blog-plaatssen. Ook dit bataljon is nu heel bekend geworden, maar dan omdat: hen een héél slecht lot ten deel gevallen. Laten we zeggen dat er nog véél meer publieke stads-begrafenissen zullen volgen, wanneer ze weer in staat zijn de lichamen op te ruimen.

Ook over dit is het: ondoorzichtig. Everybody knows. Want uiteraard vangen familieleden nieuws op. En die gaan weer onderling verspreiden en praten en misschien ook wel vergroten. Maar officieel is er niets medegedeeld. Officieel blijft het stil.
PS Ik zeg jongens van het bataljon, maar ook: vrouwen! Zo was de eerste gesneuvelde van deze huidige golf van gevechten van de huidige gevechten aan de grens een vrouw.


Lyuda 'Elke dag krijgen we omgekomen strijders terug in de stad: drie, vier of vijf. Wil je een foto van hoeveel verse graven we hebben? We ontmoeten ze altijd met heel veel bevolking op een centraal punt en lopen dan mee in de begrafenisstoet. De laatste paar keer werd het niet meer op social media aangekondigd, maar alleen via via. Toen waren er veel minder mensen om een laatste eer te bewijzen. Ik had het toen ook een keer gemist en was daar verontwaardigd over. Mijn zoon zegt dat ze zijn opgehouden het op social media te delen, om niet aan te kondigen 'waar en wanneer' grote groepen mensen bijeen zijn, om niemand op ideeën te brengen voor bombardementen. Daar zit ook wel wat in.'

Tatjana Iedereen zoekt veel minder nieuws. Overigens bedoel ik met nieuws niet de 'acht uur nieuwsuitzending'. Iedereen gebruikt daarvoor allerlei potpourri, zijn eigen samengestelde (vooral Telegram)kanalen. Dat iedereen veel minder nieuws kijkt/opzoekt: Dat komt door: de groentetuinen, maar ook door : Dat je er gewoon niet goed van wordt.

Lyuda 'Hoe meer je het bekijkt hoe slechter je je voelt. Toch is het nog steeds het eerste wat ik doe als ik wakker wordt: ogen open en nieuws opzoeken én het laatste wat ik doe voordat ik ga slapen. (ik denk dat dat voor iedereen geldt) want: Hoe kun je géén nieuws opzoeken? En ik merk iedere keer voordat ik iets open dat ik zó snak naar goed nieuws. Iedere keer hoop ik: zal dan nu het nieuws volgen waar iedereen op wacht. Ik wil zo graag goed nieuws horen.

Op Facebook ben ik ook veel minder. Dat staat alleen maar vol met: Overlijdensberichten, vermissingen van soldaten of bevolking uit bezet gebied; berichten van gewonden in het ziekenhuis. Bij iedereen komen nu doden en gewonden terug.' Ik ken ze wel. Je hebt ook groepen van vrijwilligers die via allerlei wegen foto's van krijgsgevangen proberen te verzamelen en ze publiceren in de hoop dat iemand ze herkent en informatie kan delen met de familie.

Tatjana Op deze manier heeft ook de vrouw van Larissa's broer 'iets' gevonden. Ergens op een filmpje van de ontruiming van krijgsgevangen uit AzovStal is ergens op de achtergrond, iemand die hem zou kunnen zijn. Ik heb het gezien: Pixels. Nou ja, vooruit dan maar. Zij is er overtuigd van. Het geeft haar een soort aanknopingspunt. Als het hem is; weten we in ieder geval iets zekerder dat hij inderdaad in AzovStal was. Kortom wederom: We weten niet eens of we iets weten.

Dit is de fase van... Hoe noem je dit? Ik sta open voor suggesties. De realiteit van de oorlog?
De donkere, slepende duisternis-drab?

Laten we hopen, als alles beweegt in golven, en er binnenkort weer andere ontwikkelingen zijn, dat dit het donkerste punt is waarop wij ons begeven.

Velen hopen voor een omkeerpunt door de levering van nieuwe wapens, waardoor de verdediging iets meer mogelijk is. Weten dat dat onderweg is, geeft hoop. Al zegt Larissa: Ik denk helemaal niet meer aan meer wapens, alleen maar aan de bevrijding van alle mensen; krijgsgevangen en ook uit bezet gebied.  

Het goede nieuws is misschien: ons humanitair transport is aangekomen in Oekraïne (dat wacht nu op transport naar Shostka) en ik weet dat één rolstoel is gereserveerd naar een jongen die terugkeerde naar Shostka zonder allebei de benen. Dus het positieve is dat hij een rolstoel heeft.

U merkt; dit is een kunstingreep. Ik weet gewoon even niet waar het positieve vandaan te halen. En misschien is het goede nieuws wel (attitude of gratitude) dat alles niet nog erger is. Hopelijk echt tot een volgende, leukere blog! 

​Tatjana Het rekeningnummer om geld rechtstreeks naar deze vrouwen te sturen is: NL80 KNAB 0410 5109 04 t.n.v. T. Kirienko / Curtainenko Negentig procent van het ingezamelde geld gaat rechtstreeks door. Tien procent gaat naar het duurzaam mogelijk maken van deze blog.
Jullie lezen dagelijks de ontwikkelingen. Dat is hoopvoller dan de eerste dagen leek. Het 'nieuwe' geld wil ik gewoonweg: over de vier vrouwen verdelen. Écht naar hun inzicht te besteden. Voor hun gezinnen óf voor anderen, van macaroni tot kruisraket (wees niet bang voor het laatste, ze kopen geen wapens, want die zijn al in gebruik) Ik wil even de situatie schetsen, het is geen tijd van teddyberen. én ik acht hun oordeel hierin hoger dan mijn belering.