![]() Blog 47 Tatjana; Dit zou een korte blog worden als stijlmetafoor voor: er is weinig nieuws te vertellen, maar dat is niet gelukt. Er is toch heel veel te vertellen. Er is weinig nieuw nieuws, maar dat is op zich niets goeds. De boel is gestagneerd, maar er verdwijnen wel steeds meer jongens in. Er dienen nu meer jongens die ik ken dan aan het begin. Er is een soort malen, wachten, stilstand. Iedereen is in slechte doen; pinnig. De publieke opinie, facebookposts, bellen met de dames; alles is pinnig en intern onderling afgeven. In plaats van de eerdere eendracht en elkaar omhelzen zit de neus van de ander nu heel snel terecht of onterecht verkeerd, of dat nu de politicus, de buurman, iemand van horen zeggen of de bekende zanger is. De Oekraïense zanger Babkin veroorzaakt illustratief een schandaal met een boze song, zelf net zo pinnig, over om welke redenen je allemaal verrader wordt genoemd en we we elkaar daarmee vergiftigen. Voor wie het verstaat hierbij een linkje (linkje Babkin) Tegelijkertijd is die priemende nauwlettendheid op elkaar juist heel erg nodig om bijvoorbeeld corruptieschandalen en misstanden aan te kaarten. Miroslav is bijvoorbeeld viral gegaan toen hij vanuit zijn ziekenhuisbed de bureaucratie van herkeuringscommissies aankaartte om ziektegeld uitbetaald te krijgen. De huidige vraag of er wel of niet verkiezingen moeten worden gehouden in oorlogstijd (discussie nummer 1) en op wie dan te stemmen (discussie nummer 2) dragen ook bij aan dit, ik noem het pinnig, klimaat. Het is een collectief proces en net zoals een familie wordt ook op elkaar afgereageerd. Ik denk dat het deze eeuwig kritische houding van het speelveld van de civil society in Oekraïne karakteriserend is en uiteindelijk heel hoopvol is voor de toekomst en grondige hervormingen. En laten we ook even alle vanzelfsprekendheden herwaarderen met oog op het gezellige alternatief om bij Rusland ingelijfd te worden; in Oekraïne mag het ten minste gezegd worden. Lyuda zegt 'Ja, Tanyush, zo is de tijd, zelfs geen depressie, maar een gevoel van een soort onbehagen, alsof je een steunpunt bent kwijtgeraakt en je het niet kunt zien, maar het leven gaat door. Je moet leven, dat is hoe we leven, wankelen, balanceren en leven.' Wachten op een doorbraak, op nieuws. Terwijl het beter is dan slecht nieuws. 'Godzijdank is het nog zo'. 'Слава Бога шо хоть так'. Ok. Ik laat het woord aan de dames. Leest u alstublieft door tot het einde, want eigenlijk gebeurt er toch best veel en dan kom ik nog terug met een paar praktische punten. ![]() Larissa heeft al meer dan een jaar geen nieuws van haar broer Slavik in krijgsgevangenschap. Hij werd gevangen genomen bij de overgave van AzovStal in Marioepol. Een eerste teken van leven verscheen toen hij als gewonde na het bombardement op de gevangenis met krijgsgevangenen op de Russische staatstelevisie 'geïnterviewd'. Vanuit zijn ziekenhuisbed werd hem gevraagd waarom zij Mariupol zo verwoest hadden. Zo weten ze dat hij leeft. Daarna niets meer. Soms reageert ze 'filosofisch', zoals ze het zelf noemt op de vraag wat dat met haar doet; 'Als het zo is betekent het dat het zo moet zijn. God verhoedt hem voor wat ergens.' Voor Slavik zet ik regelmatig een kaarsje. Maar ik weet hoe het met haar gaat. Ze verkeert in een diepe depressie die niet meer hysterisch is, maar gelaten. Ze heeft haar textieldruk bedrijf opgedoekt. 'Er komt niets meer uit mijn handen. Laatst kreeg ik een opdracht om mokken te bedrukken. Het was niet eens een creatieve opdracht. Ik heb drie dagen gestrest om te beginnen. Ik kan dit niet meer. We reageren allemaal op onze eigen manier op deze situatie, Tanyush. Jij zo. Ik zo.' Larissa is ervan overtuigd dat de stress van de oorlog mijn ziekte een handje heeft geholpen. Ik ben het daar niet mee oneens. Het antwoord op de vraag of er nieuws over hem is, is iedere keer een confrontatie met het verdrietige ongewisse. Daarom vraag ik het vaak niet meer. Ze zal het vertellen als er nieuws is. Ze kijkt uit naar dat haar vijf kinderen weer naar school gaan en ze zelf weer haar opleiding tot weefster zal vervolgen. Vrijwilligerswerk doet ze niet meer. De plek waar ze eerst camouflagenetten vlochten wordt 'Hoe zal ik het je zeggen, Tanyush, wordt 'gebruikt', je weet wel. Er is de wantrouwigheid dingen over de telefoon te zegggen in geval van afluisteren. Ik weet genoeg. Overal, ook in dorpjes, worden gebouwen in gebruik genomen voor huisvesting van militairen en daarbijbehorende aangelegenheden. Voor het geval dat. En dat blijft ook zo'n onuitgesproken hamer van Damocles. Wat gaat er gebeuren met de Sumy provincie? Elke dag is, soms onbewust, spannend. De beschietingen en bombardementen gaan door. Eer-eergisteren was een bombardement van Sumy zelfs hier nog in het nieuws. De grensplaatsen hebben het nu heel zwaar, waar men al gewend was aan dagelijkse inslagen. De mensen daar die toch niet van huis willen trekken naar een halte verder, naar bijvoorbeeld Shostka, waar nu veel vluchtelingen zitten. Dit leidt tot ongekende hoge huurprijzen, wat weer geheel in lijn met de publieke verontwaardiging leidt tot verwijten van profiteren van leed. Uit de blog denkt nog niemand aan vertrekken. Ik voel wel noodzaak mijn zolder te verbouwen. Larissa zegt: 'Waar kunnen wij heen met vijf kinderen?' Maar dat kunnen wij toch, mensen? Anja maakt zich klaar op weer een jaar online les voor haar zoon. In Oekraïne mogen alleen de scholen fysiek open die genoeg plek in de schuilkelders hebben voor de leerlingen die ze hebben. De school van Vanja, haar zoon heeft dat niet. Voor hoeveel kinderen in de schuilkelders heeft de school van jouw kind plek? Ook maakt ze zich weer op voor een nieuwe winter met stroom- en gasuitval waar de overheid voor waarschuwt. De wapenfabriek waar ze werkte is gebombardeerd, is overgeheveld naar een nieuwe locatie. Ze heeft helpen verhuizen en werkt nu daar ze daar waar het weer gebombardeerd kan worden, 'maar dat geldt in principe voor alle plekken.' In Oekraïne vindt nu een grootschalige militaire herkeuring plaats. Niet persé met dienst doen ter gevolg, wel vaak en zeker wel ter aanvulling van de vissenvijver. Haar man heeft nog geen oproep gekregen. Zijn broer wel. Hij vecht nu, daar waar het heet is. Haar bijenhoning-jaar is slecht geweest omdat veel van de klanten al zijn gevlucht. Julya is in Kyiv na het omkomen van haar man aan huis voor zichzelf begonnen in vrouwen-ontharing. Dat is echter 'een beetje erbij en soms tegen vrijwillige bijdrage'. Haar echte roeping en waar ze haar dagen voor inzet is voor 'de organisatie voor de vrouwen en kinderen van omgekomen strijders'. 'We zijn nu met meer dan 2000 leden (vrouwen) en ik haal er in mijn eigen rouw mijn vervulling uit. Sommige vrouwen hebben net hun man verloren en ik ben al wat verder. Dan kan ik hun psychologisch helpen en voel ik dat ik van betekenis kan zijn. Wel is ze heel negatief over het land en de mensen. 'Ik heb zelfs weerstand naar buiten te gaan in het park en weer die picknicks en het zwemmen te zien. Is er geen oorlog? Er wordt gedaan of de oorlog in het oosten is, maar het is de oorlog van ons allemaal. Ik vraag me regelmatig af of mijn man er wijs aan heeft gedaan in het leger te willen om die (scheldwoord) beschermen.' (Ikzelf sta iets anders in of mensen in tijden van oorlog mogen 'vieren/ontspannen', maar geef haar woorden door. Ik snap haar punt ook heel goed). Uit name van deze organisatie zet Julya zich nu heel veel in voor het inzamelingen van geld en goederen voor speelgoed voor kinderen van wie de vader is omgekomen, nieuwe camouflagenetten, signaalversterkers om van het front makkelijker naar huis te kunnen bellen en noem maar op. Het is echt een hele way of life, niet iets voor erbij, en she is on it. Ze is nu een beetje in de voetsporen getreden van haar zusje Yana, die al jaren zo leeft. Een benoemenswaardig persoon en een lokaal bekend persoon over wie ik toestemming heb te schrijven. Yana woont in Krolevets, de plek van Larissa, en is al vanaf de inval van de Donbass en Krim in 2015. Een actieve familie op het vrijwilligersfront. Het meest beeldend deze keer voor de situatie nu is het verhaal van Lyuda. Lyuda maakt zich klaar om eind oktober, begin november oma te worden. Haar oudste zoon is vorige zomer getrouwd met Julya (niet te verwarren met.... dit is Lyuda's Julya) en nu verwachten ze een kindje, een jongetje. Met man aan het front is zij vooral de deelgenoot in de zwangerschap. Elke dag belt Julya haar en ze doen samen al die dingen als kinderwagen uitzoeken, uitzet kopen en doktersbezoeken. Het is geen makkelijke zwangerschap. In de vorige blog kon je al lezen hoe Julya in het ziekenhuis lag met bloedingen en belde met Miroslav in een ander deel van Oekraïne die ook in het ziekenhuis lag met granaatscherven. Daarna is ze weer thuis gekomen en nog een keer opgenomen met bloedingen. En nu nóg een keer wegens gebroken vliezen. Lyuda, behalve schoonmoeder ook voormalig kinderverpleegster, reist iedere keer met haar mee naar Sumy, de provinciehoofdstad en staat haar bij. Nu ook. 'Het is de stress. Dat is het. Ik ben nu heel druk met hun huis. Terwijl we in het ziekenhuis waren belden de buren dat er vanuit Julya's appartement water stroomde in hun huis. Dus ik snel daar naartoe (vier uur met de trein) en bleek dat de boiler was geknapt en het hele huis blank stond. Dan volgt er een technische uiteenzetting, maar waar het op neer komt is dat Lyuda nu de verbouwing van het hele appartement op zich neemt. 'Alle vloeren en muren moeten opnieuw. Ik kan heel veel zelf, maar niet electra of een hele keuken plaatsen. Dus zochten we een verbouwer. Elke keer als de verbouwer komt moet ik daarheen. Hij belt heel vaak als ik al onderweg ben; ik kom een half uur of twee uur later. Ik zeur niet, want weet je hoe lang het heeft geduurd om een verbouwer te kunnen vinden? Er zijn geen vakmannen meer over. Ze zijn hier weggetrokken of vechten in het leger. Lyuda is mijn eeuwige optimist. Ze zegt: 'Gelukkig dat dat nu allemaal gebeurt voordat de baby komt en niet daarna.' Beat that. En; 'Gelukkig is Julya sinds afgelopen zaterdag weer thuis. En de baby weegt al 1850 gram. Die haalt met gemak zijn 3 kilo.' Julya wil graag dat haar man bij de bevalling is, maar wie weet of dat lukt en of hij vrij krijgt. ![]() 'Met mijn man en zoon vind ik het nu zo lastig om te praten. Ze zijn zo gespannen en boos. Met mijn man moet ik zo zorgvuldig mijn woorden kiezen dat ik helemaal niet meer weet wat ik moet zeggen. Laatst vroeg ik; 'Hoe zit het daar? Weet je al wanneer je wordt gerouleerd (gewisseld om vrij te krijgen om op korte vakantie thuis te komen) en hij barstte uit: 'Over welk rouleren heb je het?! Er zijn helemaal geen mensen om mee te rouleren! Laatst barstte hij zelfs uit toen ik vroeg of alles goed was ('normal'no'). 'Hoe bedoel je 'goed?' 'Ik weet niet wat jouw definitie van 'goed' is!' Ik weet helemaal niet meer wat ik tegen hem kan zeggen. Mijn zoon is ook zo. Laatst is hij over de telefoon zo uitgevallen omdat we de verkeerde literhoeveelheid in de nieuwe boiler hadden, dat ik heb opgehangen. Miroslav, haar zoon dus, is na revalidatie van zijn verwondingen weer terug het leger in. Hij vecht echter niet meer met zijn vader samen in het lokaal bataljon van Shostka. Hij zit nu na maanden trainen bij de nationale elitegroepen. Ze zijn wel weer bij elkaar in de buurt gepositioneerd. Beiden zitten om de stad Lyman heen, boven Bachmut. Wie het nieuws volgt, weet: Dat is actief gebied. Ik vraag ook de grotere dingen, zoals de toekomstperspectieven en het verloop van de oorlog. Vitalik, Lyuda's man antwoordt typerend gevat; 'Die kan ik vanuit mijn loopgraaf niet zien.' Een oude vriend belt vanuit het front, ook bij Lyman met de vraag of het mogelijk is zijn vrouw en dochter te huisvesten in Nederland, het liefst bij mij in de buurt. Hij komt ook uit Shostka en heeft zijn vrouw eindelijk kunnen overhalen te vertrekken omdat 'ik niet echt kan zeggen dat we verliezen, maar ook niet echt dat we winnen. Mijn perspectieven over de toekomst zijn een stuk slechter geworden. Ik wil dat ze daar weg gaan.' Julya stuurde Miroslav verschillende foto's van varianten van kinderbedjes. 'Welke zullen we nemen?' 'Wat vindt je van deze?' 'en van deze?' enzovoorts. Miroslav antwoordde: Kies jij maar uit welke jij het mooiste vindt en het comfortabelst. Jij gaat het gebruiken.' Julya antwoordde; 'Hoezo 'ik ga het gebruiken'? We gaan het toch samen doen? Jij komt toch straks thuis en dan gaan we beiden 's nachts opstaan en het samen gebruiken?' Hij antwoordde kort; 'Was dat maar zo.' Ik wil afsluiten met een plaatje en nog wat praktische punten en vragen. Gelukkig hoeven we niet alles zelf te doen. Het doek Life Force is indestructible (je kunt nog steeds bijdragen voor krachtiger en sterker terugkomen. http://Gofund.me/4713d194) is klaar en in mijn handen. Dat is geen klein moment. Het is prachtig. Laat het schijnen en kracht brengen. Tot de onthulling kan ik het helaas niet laten zien. Hiervoor ben ik op zoek naar locaties waar het kan hangen en kan inspireren, dienen als krachtbron of informeren, bijvoorbeeld op locaties waar Oekraïners komen of waar men bewustzijn brengt over oorlog. Als je iets weet of met mij wil sparren neem dan contact met mij op: tatjanakirienko@gmail.com of 0647794902
En helemaal als laatst wil ik afsluiten met een lied dat ook zonder woorden te verstaan is en die ook diepte schoonheid geeft.
0 Comments
![]() Blog 46 Tatjana De blog heeft lang stilgelegen. De oorlog ging voor mij van groot naar heel erg klein, van buiten naar binnen. De hele wereld werd een pieptoon en reduceerde zich tot iets ter grootte van een vuist. Er werd baarmoederhalskanker geconstateerd. Met het bevechten daarvan ben ik de afgelopen periode bezig geweest. Pas na de tien weken behandelingen bereiken de geluiden van de buitenwereld mij geleidelijk weer. En weet je; er zijn bijzondere parallellen. De hoeveelheid liefde doet me denken aan een spreuk die ontstond aan het begin van de oorlog; in het donkerste donker schijnt ook het lichtste licht. Een bepaalde mate van nood noopt tot heel veel hulp/liefde. Je ziet dan de mensheid op zijn best. Het is zoals een buurvrouw zegt; Sommige liefde zie je alleen maar op een bepaalde diepte. En op die diepte was ik weer. Kanker en oorlog delen eenzelfde mobilisatie van liefde. Het brengt je, net als in het begin van de oorlog, bij de grote, existentiële levensvragen; 'Wie ben ik, wie wil ik zijn als mens? Hoe wil ik leven? Wat is belangrijk in het leven en zijn zijn 'pustiaki'; 'luchtledigheden'. Het instorten van het fundament zorgt dat je elke steen kun heroverwogen en herschikken. Het oorlogsbellen lag stil. Ik had echt alle troepen nodig voor mezelf. Ook deze dames sloten de gelederen. Het voelde echt alsof ik twee legers had, zowel hier in Nederland alsook in Oekraïne. Larissa nam het mee in haar wekelijkse gebeden om haar broer. Lyuda checkte zowat elke dag in en zette speciale kaarsen in de kerk. Oorlog maakt atheïsten religieus en gelovigen ongelovig, maar weet je; het voelt echt fijn als mensen voor je bidden. Deze periode heb ik mij heel gedragen gevoeld. Lyuda gaf Anja te grote onderbroeken mee voor mij als kadootje. Ze had gehoord hoeveel ik afgevallen was en zei; 'Zorg maar dat je zoveel eet dat je weer in die onderbroeken past.' Love language, mensen, love language. ![]() Toen ik het Anja vertelde zei ze meteen: 'Zal ik dan naar Nederland komen om voor je te zorgen?' Ik heb gezegd dat het niet nodig is, maar er werd wél een reis naar Nederland bekokstoofd. Ze wilde ook gewoon even op vakantie om er even tussen uit te zijn en ook bij haar gevluchte oom en tante in Duitsland langs. Toen ik net een week uit het ziekenhuis was heb ik weer wang aan wang gestaan met Anja en dat is onbetaalbaar. Ik heb zelfs gedacht te stoppen met de blog, omdat het zo lang stil was, maar ten midden van het heroverwogen belangrijke wil ik juíst verder. In het ziekenhuis, als de doktoren van alles uit mijn lichaam haalden en in mijn lichaam stopten, was ik juist vaak in Oekraïne. Oekraïne zit in mij en ik wil het juist verder ontplooien. En wat betreft deze vrouwen uit de blog: Ik voor hen zoals zij voor mij, tot we de wederopbouwverhalen bereiken. 'We are in this together' is wederom gebleken en versterkt. 'We are in this together' Samen opleven is één van de belangrijke dingen in het leven, leert het leven mij en is wat we onder ander in deze blog doen. Samen opleven is de diepere en langere variant van samen een eindje oplopen. Het is van elkaar zien hoe het leven je tekent, welke groeven je oploopt, welke strijd je overwint, elkaar daarbij steunen en blij zijn dat de ander er is. Het is echt het elkaar aanmoedigen op elkaars levenspad, weten wie er voor je cheerlead en trots zijn wie de ander wordt en blijft. Koester wie met u opleeft en probeer in het leven en oplever te zijn voor een ander. Over naar Oekraïne: Anja Anja vertelt dat de omgeving (nog steeds) veel wordt beschoten. Waarom? 'Het is niet verstandig de vijand te onderschatten. Zij zijn ook niet dom. Ze weten dat we een gat hebben in de luchtverdediging. Kyiv is goed beschermd. Ze merken dat wij hier gewoon geen geschikte wapens hebben.' De overheid raadt aan de Sumy provincie te verlaten en er worden gratis evacuaties aangeboden naar Kyiv. Ik merk bij de dames echter nog niets van die wensen. Shostka heeft al sinds de koude oorlog een wapenfabriek waar ze wapenonderdelen maken. Die is inmiddels gebombardeerd en met het opruimen van spullen tussen het puin kreeg Anja daar haar oude baan terug. Dat heeft ze een paar weken gedaan; de spullen die nog te redden zijn redden. De fabriek is inmiddels elders ondergebracht en Anja heeft lange dagen met het voldoen van orders van de Oekraïense overheid. Het doet haar goed weer zelf te werken en uit huis te zijn. Dat ze werkt op een zeer bombardeerbare locatie neemt ze voor lief. In principe is alles overal kans op inslag. En zo wennen we. Ze is in afwachting tot het oproepen van haar man door het leger en hebben in aanloop hun hele huishouden gedownsized; ze hebben zelfs geen kippen meer. Alleen de bijen zijn er nog. Julya Ik had het eerder over blijven tot de wederopbouw, maar soms lijkt dat ook meer een state of mind. Wederopbouw is who wederopbouw does. Althans, dat is de indruk die ik krijg als ik zie hoe dingen gerepareerd worden terwijl je niet weet wanneer de volgende raket komt en het is ook de indruk als ik naar Julya kijk. Het is alsof ze al bezig is met de wederopbouw van zichzelf, haar leven en daarnaast ook voor het land om haar heen. Het is een nieuwe fase van weduwe zijn; beseffen dat je het zelf moet doen en dat ondanks de pijn ook doen. Ze is inmiddels voor zichzelf begonnen en ontvangt vrouwen thuis voor ontharing. Verder is ze actief in een organisatie voor de kinderen van overleden militairen. Een paar dagen geleden was het één jaar geleden dat haar man overleed aan de verwondingen die hij opliep in Bachmut. ![]() Julya 'Het veranderde mijn leven, dat in één seconde veranderde in een 'voor' en een 'na'. Mijn hele houding en blik naar het omringende en mijn state of mind is veranderd. Ook mijn sociale circel is veranderd, wat niet gek is want de hele wereld is nu anders. Ze zeggen; 'je leert leven met deze pijn' en ik weet niet hoe, maar ik leer inderdaad leven met deze pijn. Het enige dat niet veranderd is is mijn onaflatende liefde voor jou.' Samen beklommen ze bergen. Er was nog een berg die Alyosha wilde beklimmen. Dat kan nu niet meer. Julya heeft nu zelf die berg beklommen in nagedachtenis van haar man. ![]() Lyuda Bij Lyuda is ook een hoop gebeurd. Haar man is inmiddels overgeplaatst naar de grens tussen Charkiv en Belgorod. 'Het is daar nog steeds geen vakantie, ze hebben vooral veel aanvallen van kleine commando's, maar vergeleken bij Bachmut is het een stuk rustiger. Ik ben ook rustiger nu.' Haar zoon was in maart gewond geraakt bij Bachmut. In zijn lichaam zaten verschillende mijnscherven. 'Als hij twee seconde langer daar had gestaan was hij er niet meer geweest, maar hij is gezegend door intuïtie en iets vertelde hem achter de hoek van een muur te springen.' Het herstel verloopt langzamer dan verwacht, niet in de laatste plaats op mentaal vlak. 'Ze hebben hem voor een week naar huis gestuurd. Ik schrok; wat is hij mager! Maar nog meer schrok ik van zijn gemoed; heel licht ontvlambaar. Ik weet; wat er gaande is kunnen we niet opvangen met een groei aan psychologen. Post traumatische stress wordt een heel groot maatschappelijk probleem en iedereen moet zijn naaste ruimte bieden met de verwerking van PTSS. Ik heb al ervaring daarmee met mijn man die in 2014 terug kwam van de Donbass en nu doe ik dat met mijn zoon. Het maakt niet uit wat ik doe, zodra ik merk dat hij wil praten stop ik met doen wat ik deed, ga ik bij hem zitten en houd zijn hand vast; 'Praat maar, praat maar'. Soms is het onsamenhangend. Soms is het hetzelfde verhaal voor de vijfde keer. Soms is het anderhalf uur lang, maar dat maakt niet uit; praat maar, praat maar.' Van maart tot eind mei ligt hij in het ziekenhuis. Ondertussen blijkt zijn vrouw zwanger, maar dat gaat na een paar maanden niet goed en ze wordt met bloedingen opgenomen in het ziekenhuis. 'Het jonge paar belt met elkaar, elk vanuit hun eigen ziekenhuisbed op verschillende plekken in Oekraïne.' Inmiddels is ze weer uit het ziekenhuis en in november wordt het jongetje verwacht. 'Mijn zoon belt haar op en vraagt of ze haar buik kan laten zien op de telefoon.' Miroslav heeft opnieuw militaire keuringen doorlopen en zit nu in een trainingskamp in de buurt van Kyiv. ![]() Larissa Bij Larisssa is eigenlijk ook een wederopbouw of is het gewoon het doorgaan van het leven? Zij is druk op haar weefgetouw met het weven van traditionele Oekraïense doeken voor iconen. Moge de wederopbouw in al onzer leven krachtiger blijken dan de kans op inslag. Mijzelf weder opbouwen, dat is wel wat ik ga doen de komende tijd, mede geïnspireerd door deze vrouwen. Ook de crowdfund voor het doek dat ontworpen is door Tatjana en nu tijdens de oorlog genaaid wordt door de vrouwen van 'Stemmen Uit Oekraine'. Het doek is bijna klaar, daarom nog een keer aandacht voor de crowdfund om het doek ook naar Nederland te krijgen.
Voor wie wil bijdragen aan dit bijzondere project https://www.gofundme.com/f/LifeForceIsIndestructible ![]() Tatjana Het is bijzonder. De blog begon in de eerste dagen van de oorlog met: 'schrijf vooral, we zullen doorgaan zolang we elektriciteit hebben'. Eigenlijk gaat dat nu meer op dan die allereerste dagen. Toen hadden we écht geen idee wat er morgenochtend zou zijn. Maar nu; is soms echt lastig ze te bereiken, bijvoorbeeld drie dagen lang. Geen internet, geen elektriciteit. En ik weet ook dat ze juist in de uurtjes met licht al het gedane werk zo veel mogelijk willen doen. Lyuda Bij Lyuda is het van twee uur aan, twee uur uit, om en om, gegaan naar: vier uur uit, twee uur aan. 'Ik loop rond met mijn zelfgemaakt lampje en gekleed als kool. Als je bedenkt hoe rond een kool is en hoeveel laagjes het heeft kun je misschien een beetje om dit grapje lachen. Ik kan me heel goed redden met mijn lampje en ik wen heel snel. Soms denk ik; meer heb ik in de keuken niet nodig. Lyuda gaat ook wandelen als het donker en koud is. Ze ziet op straat dat meer mensen dat doen 'en het is ook nog gezond'. Veel dagen brengt helpt ze nu op een plek waar camouflagenetten worden gewoven. 'In het begin van de oorlog deed ik dat thuis, nu zijn daar plekken voor. Je leert van elkaar, het is gezelliger en warmer.' Ik heb al eerder geschreven dat in de loop van de maanden dat íedereen wat heeft; hart-, bloeddruk en nerve-system problemen. Vrijwel iedereen is aan de kalmeringsmiddelen. Het is ze gegund, want ook al is het iets meer 'normal'no', dit wordt natuurlijk nooit normaal. Zelfs als je OK lijkt slaat alle stress en zorgen zich op in je lichaam. Lyuda heeft de laatste tijd hart en bloeddruk problemen en heeft zich gestort op bepaalde voedingsleer en Amerikaanse doktoren van Youtube die ze ook veel doorstuurt. Zij heeft deze gelegenheid aangepakt om temidden van het grauwe haar levensstijl aan te pakken. Ze voelt zich nu veel gezonder en energieker. Biologisch, geen tarwe, aardappel, suiker, pasta, rijst, vooral groente en vlees. Ze heeft er lol in, weet er al veel van en geeft mij ook advies ![]() Oud en nieuw heeft ze alleen gevierd, thuis, met haar mannen 'op Positie'. 'Mijn man zegt dat er in de loopgraven inmiddels bijna een ondergrondse stad is gebouwd. Ze zijn nu bezig met de metro aanleggen (dat is een grapje).' Ze had een grote cake voor hun groep daar gebakken. 'Dit was de eerste keer oud en nieuw zonder mijn man. Ik was alleen, maar dat is prima. We hebben volgend jaar weer. Het is er gewoon even niet het juiste moment. Ik belde met oud en nieuw mijn zoon in Kyiv en hij had van heel dichtbij raketinval meegemaakt. Hij vertelde dat de grond trilde en hij voor het eerst de luchtgolf na inslag had gevoeld. Blijkbaar gaat er een soort luchtgolf door de lucht na inslag als een bombardement zich te dichtbij je begeeft.' Lyuda vertelde ook over een luchtgolf door haar keukenraam na inslag toen er eerder bij haar werd gebombardeerd. Haar zoon heeft Oudjaarsavond doorgebracht in de ondergrondse van Kyiv. Rusland had op oudejaarsavond, na kwart over tien een 'bommenregen' zoals dat zo mooi heet, over Oekraïne. Heel Oekraïne had luchtalarm' Nog steeds sluit ze af: 'We hebben het hier uitstekend. Niet zoals in andere delen van Oekraïne.' Misschien is het waar. Misschien heeft zij het in alle omstandigheden uitstekend. Anja Anja houdt de wereld, net zoals veel mensen, erg klein. 'Je kunt niet zoveel. Ik ga nergens heen, spreek met niemand af, alles gebeurt hier thuis of in het centrum waar ik boodschappen doe. Wij hebben vier uur elektriciteit om twee uur niet. Beter zo dan andersom. Ik ben nog steeds niet gewend aan de thuisleraar zijn van mijn zoon. Oud en Nieuw hebben we thuis gevierd met z'n drieën en de buurvrouw. Haar buurman die was vertrokken naar het leger is weer naar huis gestuurd wegens te weinig ervaring. Blijkbaar is de nood niet zó hoog. Dat geeft mij het idee/inzichtje dat het leger nog mannen genoeg heeft.' Julya Julya woont weer in haar oude appartement met haar dochter en krijgt de volle lading van zonder voorzieningen zitten. En ze 'went' nu pas, in tegenstelling tot iedereen die in het land gebleven is, (ze is nog lang niet gewend) aan luchtalarm, bombardementen in de stad en in de schuilkelder zitten. Zij is de enige die nog vloektirades heeft, en verontwaardigd is dat ze net 'drie uur in de schuilkelders hebben gezeten. Wat een winter voor haar om terug te keren... 'Ik had nog een elektrisch kacheltje gekocht, maar dat heeft ook geen zin als de elektriciteit het niet doen. We gaan dan maar wandelen, door de soms helemaal donkere stad. Op zich hebben we hier een bos naast, maar daar mogen we niet meer komen omdat er mijnen liggen waar de Russen daar zijn geweest. De metro mijd ik met mijn paniekaanvallen, dus eigenlijk lopen we gewoon héél veel door de wijken. Dat is wat we doen. Er is niet zoveel beters te doen. Ik denk eraan voor mijzelf te beginnen en uniformen voor het leger te naaien in de kamer die ik over heb. Daar zou ik twee naaisters kunnen plaatsen. Dan hoeft Oekraïne die niet te kopen in Polen en help ik de nationale en mijn eigen economie. Nu voelt het alsof ik hier gewoon maar langzaam mijn geld opmaak, want er is hier geen werk te vinden. Het is pijnlijk te zien hoe de economie eraan toe is. Ik zou gokken dat 70 procent van de ondernemingen al niet meer bestaat. Op straat zijn alleen nog maar de winkels met levensmiddelen en medicijnen. Bedrijven richten zich nu op het leger en alles rond de oorlog. Veel grote bedrijven en juist de kleine ondernemers zijn gestopt. Nu pas beseffen we wat voor mooi, groot, welvarend land we hadden en hoe goed we leefden. Deze generatie heeft een ware middenklasse in de grote steden opgebouwd, maar ik denk ook niet dat die stand houdt. Onze kinderen zullen het slechter hebben dan wij en het land weer moeten opbouwen. Ik hoop dat dat met hulp van andere landen geen dertig maar tien jaar duurt. Ik vier geen kerst. Want ik geloof niet meer in God. Daar ben ik mee opgehouden op de begrafenis van mijn man. Ik zie ook geen God in deze hele oorlog. Waar is God in dit alles? Ik zie geen groter verhaal. Waar is hij bij de verkrachtingen? Ik weet wel dat mijn man aan veel mensen verschijnt in hun dromen. Maar hij zit niet op een wolkje met een bebaarde opa. Hij is in een soort parallelle wereld. Hij is ook de hele tijd bij mij. Ik weet dat ik zeventig procent van alles anders doe dan hij had gewild, maar ik weet niet hoe anders nu en moet mijn eigen keuzes gaan maken. Morgen is het een half jaar dat hij dood is. Ik heb een moeilijke week.' ![]() Larissa Larissa is: 'Stabiel slecht en dat gaat ook niet veranderen. Ik heb besloten dat het goed zo is. Ik ben gewoon stabiel slecht totdat hij (haar broer in krijgsgevangenschap) terug komt en zo is het goed en zo kan het niet anders.' Larissa houdt zich op social media veel bezig met het plaatsen en verspreiden van door Rusland vrijgelaten foto's krijgsgevangenen 'voor als familie zoekt'. Dat kan betekenen dat ze weten dat iemand nog leeft. Zelf heeft ze het heel moeilijk met de groepen die worden uitgewisseld: Iedere keer zit hij er tot nu toe niet bij. Dat wordt niet geïnformeerd, dat is een kwestie van constant in contact met elkaar zijn, Telegram-groepen voor vermisten in de gaten houden, het nieuws kijken en met je neus in foto's op social media zitten. 'Wij zitten op een elektriciteitslijn die pas uit gaat als heel Sumy Oblast zonder stroom komt te zitten, dus behalve korte schakelingen van 20 seconden (als iemand op een centrale een schakel omzet naar een ander gebied) is er niets aan de hand.' Ze houdt wel rekening met zo min mogelijk verbruiken en 's nachts wassen. 'En we hebben ook een elektrische kachel, maar die gebruiken we niet want ik weet dat dat kan betekenen dat iemand anders zonder elektriciteit komt te zitten. Wij doen alles nu rondom de 'Petjska'. Die hebben wij gelukkig nog.'
Larissa heeft ook nog een kritische noot. Ik geef het door. 'We zijn bezig met de 'iconificatie' van Zelensky. Er worden iconen en bustes van hem gemaakt. We moeten blijven onthouden dat iedereen gewoon mens is, hij ook. Er wordt gebeden voor hem en onder zijn icoon. Nog even en de kinderen gaan liedjes over hem zingen zoals ze dat in Rusland doen met Poetin. We moeten zorgen dat we geen Rusland worden.' Zij blijft super kritisch op de oorlogscensuur die nu in de media is; oorlogstoestand, alle kanalen hetzelfde nieuws. Dat heeft een belangrijke, praktische kant; geen informatie tonen die de russen in de hand kan spelen, maar ook een kwalijke; waardoor er volgens haar geen oppositie meer mogelijk is. Ze kijkt nog steeds oppositie via andere kanalen en vertelt bijvoorbeeld het volgende; Poroshenko is de vorige president. Hij doet heel veel aan geld inzamelen in het buitenland en goederen/wapens/allerlei materiaal leveren voor het leger. In onlangs bevrijd Cherson heeft hij samen met vrijwilligers een volledige splinternieuwe bakkerij ingericht in een leegstaande gebouw. Het verse brood wordt gratis uitgedeeld. De weer teruggekeerde bestuurders van Zelenskiy's partij verklaarden dat de huisvesting onwettig was en vrijwilligers en alle apparatuur eindigen na een paar weken letterlijk op straat. Ik geef het jullie mee. Volgens mijn laatste nieuwsberichten heeft Poroshenko nu zelf met ingezameld geld een plek geregeld waar ze langere tijd mogen blijven.' ![]() Tatjana Lieve iedereen. Ik probeer alle gesprekken samen te vatten. Er valt nog zoveel meer te vertellen. Over Oekraïne in het algemeen, de cultuur, en de politiek. Van alles een hapje is het beste wat ik geven kan, anders wordt het echt een ellenlange blog. Mag ik jullie, lieftallig uiteraard, nog een keer herinneren aan de crowdfund van onze 'come back' doek? De reacties, het verspreiden en de bijdrages; alles is hartverwarmend. We zitten al zo zo ver. Nog één zetje.... Participeer je mee naar krachtiger en sterker terug komen? https://www.gofundme.com/f/LifeForceIsIndestructible Tot mijn verassing zag ik in the Guardian opeens twee artikelen over de Sumy Oblast tijdens de allereerste dagen van de oorlog, toen het opeens oorlog was en de tanks naar binnen rolden, weten jullie nog? Voor wie het interessant vindt: Hoe de burger-verdediging de russen buiten de stad hield https://www.theguardian.com/world/2023/jan/02/how-sumy-residents-kept-russian-forces-out-of-their-city en over de 'ondergrondse stad'/ winter in de loopgraven: (dit is ook waar Lyuda's man en zoon zitten) https://www.theguardian.com/world/2023/jan/01/new-year-on-ukraines-north-frontline-sumy-region-volunteer-defence-russia ![]() Dag 7 Anja: "Anja: "Mijn tante (die ze in huis hebben genomen, dus) heeft gisteren helemaal all over the place haar meltdown gehad. Dat was niet 'mooi'. ('pretty'). Ze hoorde bepaald nieuws over de wijk waar haar man zit in Kiev. Dat was de druppel. Ze heeft zich tot nu toe groot gehouden. En ik voel dat ik ook moet. Maar ik wil me netjes houden voor de kinderen. Als een poes die moet bevallen: ik zoek eerst een rustig plekje, maar er is geen rustig plekje. Mijn man kwam vanochtend thuis van het nacht patrouilleren in het dorp en wilde gaan slapen. Maar toen hij thuis kwam waren wij net met z'n allen net wakker. Hij is boos weggelopen om in een leegstaand huis te slapen maar kwam ook daar van terug omdat het te koud is. Wij zitten zo in de knoop met onszelf. (Anja heeft eergisteren niet gewandeld, zie eergisteren) Gisteren wilde ik even weg lopen, naar (dat leegstaand) huis hier tegenover, maar de kinderen lopen meteen achter me aan. Zij vragen veel meer aandacht, laten me niet met rust, vertonen agressief gedrag naar elkaar, luisteren slecht. Zij voelen dit natuurlijk ook. Ik merk dat ik kijk op mijn telefoon, naar de groene balletjes van Facebook Messenger om te kijken wie er nog online is. Online betekent levend. En als ze niet online zijn kijk ik vooral bij degenen van wie ik weet dat ze vechten: wanneer ze voor het laatst online zijn geweest. Die groene balletjes geven mij nu heel veel troost. Ik keek gisteren het nieuws in Wit Rusland. Dat had ik niet moeten doen. Het zijn deze momenten dat ik de moed verlies. Ken je die beelden van de bombardementen in Charkiv? Die zonden ze uit. Ze zeiden dat het Oekraïne leger was dat Charkiv aanviel! Dus dat wij dat zelf tegen onszelf doen. ... en daarna hadden ze het filmpje geplakt van... ken je die? Bewoners die een tank tegenhouden? En ze zeiden in een voice-over dat je hier kon zien hoe de Oekraïense bevolking de Oekraïners tegenhoudt om Charkiv te bombarderen. Ik ga dat niet meer doen, hun nieuws kijken. Zo worden de mensen daar ook klaar gemaakt om ons hier te komen 'redden'. Maar ik weet ook dat veel mensen nu bezig zijn hun vrienden en familie in Wit Rusland te vertellen wat hier gebeurt." Julya: Ik kan vandaag even niet 'bij' Julya komen. Ik heb haar wel een liedje gestuurd van een Oekraïnse zanger waar we allebei van houden. Ze heeft wel gereageerd dat ze 'Normalno' zijn. Het nieuwe normalno, waar ik gisteren over schreef. Lyuda: "Ik hoor nu niet het luchtalarm, maar mijn bovenbuurvrouw. Zij hoort al drie dagen niets van haar dochter en kleindochter in de voorwijken van Kiev. Zij is deze week in een echt hele serieuze psychose/hysterie geraakt. Ze sprak altijd Russisch. Sinds deze week opeens geen woord meer. Alleen maar Oekraïens. Ik wist niet eens dat ze dat kon. Ik hoor net van 'mijn mannen' dat een jongen die we kennen die vecht in Kiev zwaar gewond is. Als ik kijk naar de Facebook van zijn moeder, die woont hier, die ken ik, dan denk ik niet dat zij dat al weet. Moet ik haar dat nu gaan vertellen? Ik heb nog een vraag. Mijn man (militair aan het front) heeft gevraagd of ze jouw stoffen mogen gebruiken voor een camouflagenet. Vindt je dat wel goed?" Tatjana "De stoffen voor gordijnkunst. Zal ik nog even kort uitleggen? Vorige week was ik textielkunstenares. Lyuda naait de doeken, daar, bij haar in de huiskamer. Iemand vroeg me gisteren mee te doen met een kunstproject voor Oekraïne. In mij zit nu geen kunst. Nou, hier heb je mijn kunstproject voor Oekraïne. We zijn een week later tussen het leven toen en het leven nu. Weet je wat pas een kunstproject is? Dat leven hier op deze aarde." "Het is voor mij zoals Larissa zei in de blog eergisteren. We moeten hier voor eens en altijd doorheen. En ik wil ook nog even zeggen: Ik heb vandaag in een paar woordjes het weerbericht gehoord van iemand uit Sumy. Ik wist niet dat ik zo blij kon zijn met het weerbericht. Het is vandaag koud en vochtig in Sumy. Hallelujah" Larissa: Neemt niet op, maar zal vast zo terug bellen. Ik zie wel een groen bolletje bij haar man op Facebook. Dus zij zijn nog goed. Tatjana houdt korte dagboek-verhaaltjes bij van een aantal vrouwen uit Oekraïne.
Zo willen we een podium bieden voor een paar van de stemmen uit Oekraïne over wat daar nu gebeurt. Al deze verhalen spelen af in Sumskaya Oblast, De Sumy Oblast, noord-oost Oekraïne, aan de grens met Rusland. Alle vrouwen waarmee Tatjana nu in contact is zeggen: "Schrijf vooral. Het is belangrijk dat dit gehoord wordt. We blijven delen, zolang we verbinding en elektriciteit hebben." Tatjana neemt nu deze rol op en geeft de berichten door zolang dat kan. Als een brug. Geen enkele consistentie of andere pretentie gegarandeerd. Wil je steun geven dat kan. Het was het rekeningnummer voor een groot kunstproject dat ik deze week glansrijk zou lanceren. Maar daar kwam even wat tussen. Als je geld wil storten doe dat o.v.v. Oekraïne en zet er als je wil een boodschap bij. Alles is welkom. Dank. Het rekeningnummer is: NL80 KNAB 0410 5109 04 t.n.v. T. Kirienko / Curtainenko Lees de hele serie 'Stemmen uit Oekraine' ![]() Dag 6 Tatjana "Deze vrouwen: zijn niet de enigen. Er zijn meer check ins, maar niet op de blog. Met bijvoorbeeld twee broers in Sumy heb ik 6 woordjes per dag berichtjes. En ook 1 woordje is goed. Alleen even horen of het 'ok' gaat; 'Normalno'. 'Ok' heeft een heel andere betekenis dan 5 dagen geleden en gaat meer over ... 'of je het nog doet'; Het nieuwe 'normal'no'. Voor elk telefoontje, tenminste als de locatie verschilt van waar ik net heb gebeld .... draai ik binnenstebuiten, tril ik en nog wat meer andere dingen. Nergens is het zeker. Nu is niet straks is niet vannacht etc.... maar niet iedereen zit in de blog. Gelukkig maar, want ook dit kan ik al niet processen. Wat in dit, valt er überhaupt wel te processen? Ik heb het al van uit mijn tenen nodig, nee nog van ver daar voorbij, om deze woorden die jullie lezen; door mij heen op papier te krijgen. Maar. Dit is wat er nu moet gebeuren. Het bestaat nu niet iets anders te doen. Inmiddels blijkt: dat degenen waar we over schrijven in een soort... strook van onbezet gebied wonen met aan weerszijden Het Russisch leger (zie kaartje). Een soort schiereiland in bezet gebied..... Ik kan er niet bij, ook niet een beetje, welke vorm de werkelijkheid heeft aangenomen. Lyuda: "Gisteren kwam mijn man onverwacht een paar uur thuis. (Zie dag 1. Lyuda's man en oudste zoon vechten in de Sumy provincie aan de Noordgrens, waar ze tot nu toe de grens verdedigd houden, zie kaartje) Ik heb hem geschoren. Hij heeft gegeten en zich gewassen. Het was te kort om hem 'lief te hebben', maar we hebben wel kunnen kibbelen. Hij weet dat ik van hem hou. Mijn zoon in Kiev vertelt dat hij al went. Dat hij al heeft geleerd wanneer hij naar buiten moet rennen en wanneer hij weer de kelders in moet moet duiken. Zo rent hij deze dagen op en neer. Tja; dat is hoe ze daar nu leven. Hier was voor het eerst vannacht geen luchtalarm. We zijn gewoon in staat van alle vormen van klaarheid om de bezetter te op gepaste wijze te begroeten. Ik zit hier in het donker, met een lampje aan op de gang, want we mogen geen licht maken. Sumy is voor nu 'rustig' (ik wil even taalkundig opmerken hoe bizar snel de betekenis van woorden opschuift) en daar wordt alleen geschoten in de voorwijken. Dat is niets bij hoe ze nu tekeer gaan in Charkiv. Daar zijn zelfs (door Geneve) verboden vacuum-bommen gebruikt." Tatjana: "Ik leer een hoop nieuwe woorden de laatste dagen: dat zijn bommen die het zuurstof wegnemen. Ik neem deze dingen die ze zeggen in de loop van mijn onwerkelijke verslaggeef-ervaring steeds meer over, vooral van hen met militaire contacten. Vaak zie ik dat wat zij al vertelden een dag/halve dag later in het nieuws/social media komt. Zij zitten er echt het dichtste bij. Zoals het absurd fenomeen van gestrande tanks zonder benzine met bijbehorende 'verloren' Russische jongens in de provincie, waar je nu veel filmpjes van ziet. (zie blog gisteren) Van hen hoorde ik dit. Iedereen is constant met elkaar in contact. Alleen vanaf gisteren eind van de middag.... " Lyuda: "De Russen zijn begonnen met het internet en de verbinding te blokkeren. We weten iedere keer niet hoe lang ze dat lukt (deze oorlog is ook een IT-oorlog) Soms liggen we er een paar uur uit en ben ik niet bereikbaar. Dan weet je dat. Dat hoeft niet te betekenen." Julya (buiten Kiev) is kort vandaag: "Tan', wat wil je dat ik vertel?! (zij heeft hier tussen deze haakjes en sowiso de meest uitgebreide scheldkanonades) Jullie zien het nieuws toch?! Je ziet toch hoe het met ons gaat! We zitten hier gewoon in ons huisje; Op de plek. We kunnen nergens heen. Ik kan niet meer. Ik houd de bombardementen niet meer vol. Ik huil vanaf de ochtend. Ik houd het niet meer vol van de stress. Dit is angst uit de hel. Dít... is hoe het met ons gaat!" Iets later: 'Zo. het gaat weer wat beter. en Liza (haar dochter, zie gisteren) heeft geen koorts meer.' Larissa: "Nu je belt zijn we net terug van onder de grond. Ja, nu is het hier ook zover. Het eerste luchtalarm. Maar ik zeg nog steeds dat het hier heel goed met ons gaat en niet zoals op andere plekken in Oekraïne. Hier werd vandaag gratis melk uitgedeeld op straat omdat alle gebouwen/fabrieken dicht zijn en de koeien toch doorgaan met melk geven. Je merkt nu, na een paar dagen, echt dat de winkels leeg worden. Wij zitten hier (Sumy provincie) natuurlijk aan twee kanten door Russen omringd. Er is nergens transport meer mogelijk. Bruggen zijn gebombardeerd, Alle wegen zijn afgesloten, en de mate waarin wordt steeds heftiger. Overal zijn.... (ik zoek een woord: anti-tank kruizen) Nu zijn er ook weg-mijnen. Ik hoor dat onze gouverneur nu overlegt met de Russen om door de Russen heen toch een voedsel-bevoorrading in ons gebied toe te laten. " Anja: was vandaag niet bereikbaar. Tatjana houdt korte dagboek-verhaaltjes bij van een aantal vrouwen uit Oekraïne.
Zo willen we een podium bieden voor een paar van de stemmen uit Oekraïne over wat daar nu gebeurt. Al deze verhalen spelen af in Sumskaya Oblast, De Sumy Oblast, noord-oost Oekraïne, aan de grens met Rusland. Alle vrouwen waarmee Tatjana nu in contact is zeggen: "Schrijf vooral. Het is belangrijk dat dit gehoord wordt. We blijven delen, zolang we verbinding en elektriciteit hebben." Tatjana neemt nu deze rol op en geeft de berichten door zolang dat kan. Als een brug. Geen enkele consistentie of andere pretentie gegarandeerd. Wil je steun geven dat kan. Het was het rekeningnummer voor een groot kunstproject dat ik deze week glansrijk zou lanceren. Maar daar kwam even wat tussen. Als je geld wil storten doe dat o.v.v. Oekraïne en zet er als je wil een boodschap bij. Alles is welkom. Dank. Het rekeningnummer is: NL80 KNAB 0410 5109 04 t.n.v. T. Kirienko / Curtainenko Lees de hele serie 'Stemmen uit Oekraine' ![]() Dag 5. Tatjana, die de brug vormt tussen Nederland en de Oekraïne; "De gesprekken variëren van 'Als we gaan dan gaan we goed' tot 'Ik hou van jou' tot onvertaalbare Russische scheldkanonades. Dat is een kunstvorm, ik zeg het je. De hoogste hoogtes en de diepste diepten. Het veld is nog nooit zo groot geweest. Terwijl niemand weet wat morgenochtend is, en we scenario's langs gaan zonder ze te noemen, hebben we het over kaarsjes en donkerte. En de donkerste donker, die kaarsjes mogelijk maakt nog meer kaarsjes te zijn. Temidden van het onbeschrijfelijke, voorbij het onvoorstelbare, op die plek waar gelukkig geen woorden voor uitgevonden zijn; hoor ik ook hoe mensen hun alles veranderende Boedha inzichten doorleven. Ik voel dieper dan ooit, hoeveel je grondkleuren ertoe doen, die laag op het canvas, die zit onder al die andere klodders verf die je gedurende de rest van het leven aanbrengt. Ik merk ook hoe ik dat gedeelte in mij de laatste circa vijf jaar heb verwaarloosd. De laatste jaren ben ik niet geweest, zijn banden verdund. Ik heb door mijn persoonlijke processen de afgelopen jaren teveel gewatertrappeld op de plaats en heb vergeten dat de watertrappel-plek in mijn rivier twéé oevers heeft. En; ik wilde voordat ik daar weer heen ging eerst nog heel veel dingen 'bereiken'. Zodat ze trots op mij zouden zijn. Maar ik weet nu. Dat zijn ze al. Hoe dan ook. Wie ik ook ben en los van dat; ik hoef niets te worden of te zijn. Ik ben al. En zodra het weer kan: ga ik weer voet aan land zetten op die kust. En de liefde en de trots was nooit dieper dan nu om voor driekwart in mij onderdeel te mogen zijn van dát volk." Lyuda "Ik zit tegen de wens van mijn man (zie dag I) toch alleen thuis. Ik wil niet meer vluchten. Als ze gaan schieten, dan duik ik weg van de ramen en als ze gaan bombarderen dan ga ik naar de kelders. Ik vond het eerst wel eng alleen thuis te zitten, maar met jou praten helpt ook. Ik had gisteren een shock. Ik had whatsapp contact met een vrouw, een oude bekende, uit Rusland. Ze zei dat er geen oorlog is. Ik stuurde haar een foto van gebombardeerde huizen en mensen in de kelder. Ze zei dat ik loog. En blijkbaar is Poetin niet de enige. En ze zei dat velen daar bereid zijn om hier te komen on ons her op te voeden. Blijkbaar weten zij beter dan wijzelf hoe wij in ons eigen land moeten leven." Larissa "Hier is het rustig. Ik ben nu gewoon thuis met de kinderen. Mijn man is elektriciën en is nu elektriciteit aan het aanleggen voor in de schuilkelders. Gewoon voor; je weet maar nooit. Ik wil ook wat doen, maar voel mijzelf een beetje plaatsgebonden, want ik heb hier mijn kinderen thuis. Mijn oudste dochter nog niet. Zij zit nog in Sumy. Daar is het sinds vanochtend weer rustig. De evacuaties zijn weer op gang gekomen. maar zij is nog niet aan de beurt. Als eerste brengen ze nu degenen die daar in het ziekenhuis lagen weg. Wie weet hoe lang dat cordon open blijft en wanneer ze aan de beurt komt." "Wij moeten hier voor eens en altijd doorheen, Tanyusha, zodat dit circus een keer ophoudt. Daarna hebben we heel veel werk te doen en gaan we dit land grondig, in alle uithoeken herbouwen. Maar eerst dit. We hadden al jaren de toestand van de Krim. en nu dit. Stel je voor dat iemand keer op keer in jouw huiskamer kom; Ik kom jou redden. Die gordijnen hebben niet de goede kleur. Die bank moet anders en je kookt je pap ook niet op de juiste manier. Iedereen is zo ongelofelijk boos. Laat ze maar komen. We zullen met onze blote handen op hun tanks klimmen. Rusland had gerekend op een rustig uitje naar Kiev, een paradewandeling op de boulevards. Waar ze geen rekening mee hadden gehouden is met een land waar iedereen wat doet. Niemand doet niets. De Hooligans in Kiev trekken stukken kapotte asfalt van de weg om de voertuigen ervan langs te geven. Mensen hangen uit hun huizen om Molotov Cocktails te gooien. Net-geen-kinderen-meer kruipen 's nachts onder de voertuigen om ze te ontmantelen. Mensen klimmen met hun blote handen op de tank." "We hebben hier vandaag in de stad een deserteur opgepakt. Die heb je hier nu overal (in de provincie). Verloren jongens. Soms alleen, soms in groepjes. Soms stelen plunderen ze een winkel om aan eten te komen. Soms zijn ze naar burger omgekleed, soms nog in uniform. Soms zijn ze zelf gevlucht. soms is bijvoorbeeld hun commandant gedood en weten ze gewoon niet meer waar ze heen moeten." Anya "Het is hier een normale, rustige dag. Vannacht was het stil, alleen 's nachts ging in Shostka het alarm. We hebben net zoals iedereen de ramen afgeplakt. Nergens mag licht naar buiten en we hebben nu een avondklok vanaf zes uur. Mijn man is voor vannacht opgeroepen om het bedrijf waar hij werkt te bewaken. Hij wil ons helemaal niet achterlaten. Dus vannacht is hij niet bij ons. Nu hebben we alleen een hele grote buurman voor als er iets gebeurt. Ik vind dat wel spannend, maar er gebeurt vast niets. En er wordt hier nu overal, ook in ons dorp, in elke straat, 's nachts gepatrouilleerd door een burgerpatrouille. Mijn man zit daar nu ook bij." "Weet je waar ik nu tegen aan loop? Ik heb even een moeilijke dag. Al is het geen groot verhaal. Het feit dat we al vijf dagen met heel veel mensen samenleven op een hele kleine ruimte. We hebben familieleden in huis genomen. Daarmee zitten we binnen. We moeten de ramen afsluiten. Er mag geen licht doorheen. We mogen niet meer naar buiten na 6 uur 's avonds. Alle nachten brengen we door met een paar buurtgezinnen in onze kelders. De hele tijd met veel te veel mensen in een veel te kleine, donkere ruimte. Misschien is het ook de allereerste shock die eraf gaat, waardoor je weer iets gaat voelen. Ik kan me voorstellen dat wel meer mensen daar nu mee te maken krijgen." Aan het eind van dit gesprek had ik Anja ervan verzekerd dat het best kan om even een half uurtje te wandelen langs de oevers van ons naastgelegen meer. Ik hoop dat ze het écht gaat doen. Julya kan alleen berichten sturen. Dus haar verhalen zijn veel.... geconcentreerder.
"Vannacht was het stiller rond Kiev. Ze hebben hier alleen een voorstadje zowat met de grond gelijk gemaakt. Ze richten zich nu vooral op andere steden: Sumy, Konotop, Nezhin, Tjernigiv. Wij hebben voor het eerst kunnen slapen. Maar vandaag is mijn kind ziek geworden. Die ben ik nu aan het verzorgen. Iedereen wacht nu op de uitslagen van de onderhandelingen. We moeten allemaal blijven geloven in het beste. Dat is belangrijk. Slava Oekraïna!" Deze Groet.... 'Slava Oekraïna'; Ukraine be praised is de beste vertaling die ik even kan bedenken, is nu heel belangrijk. Het wordt de hele dag tegen elkaar geroepen en speelt nu ook een grote rol in erachter komen wie iemand/een soldaat is op straat: is het een Rus of een Oekraïner? Je hoort het nu ook in alle filmpjes ect. Let daar maar eens op. Ik kan een andere keer er meer over vertellen. maar gewoon als tip: Stel: je wilt iemand uit Oekraïne een hart onder de riem steken, dan vinden ze het vast heel leuk te horen dat je deze groet kent. Dat is al een warm teken van solidariteit. De één zegt: Slava Ukraina. 'Praised be Ukraine!' De ander antwoordt: Geroiyam Slava! 'Praised be the heroes' Een halve dag na het beschikbaar maken van de rekening heb ik de eerste 1200 euro mogen overmaken naar Lyuda. Ook dit gebeurt. Uitroeptekens en emoticons kunnen dit niet goed beschrijven. Misschien kan Lyuda dit beter doen: 'Ik huil als ik de steunbetuigingen.' (zie ook de foto's van gisteren!) De hele wereld ziet dit. Weet je, zonder deze hele wereld aan steun en hulp weet ik niet of wij dit zo hadden volgehouden. Het is zón troostend gevoel te voelen dat onze pijn niet alleen ónze pijn is.' De donkerste donker zorgt ook weer voor het lichtste licht. Ook jullie zijn kaarsjes. Blijf kaarsjes. Ik wens dit bedrag een behouden vaart naar de andere kant van de lijn. Duwen jullie even mee? En uiteraard houd ik jullie op de hoogte. We are in this together. Het was het rekeningnummer voor een groot kunstproject dat ik deze week glansrijk zou lanceren. Maar daar kwam even wat tussen. Als je geld wil storten doe dat o.v.v. Oekraïne en zet er als je wil een boodschap bij. Alles is welkom. Dank. Het rekeningnummer is: NL80 KNAB 0410 5109 04 t.n.v. T. Kirienko / Curtainenko Dag 4 Tatjana "Het is een ongekend bijzonder proces. met iedereen ben ik emotioneel mee verbonden. Het zijn zeer emotionele gesprekken, over ongekend onwerkelijke belangrijke leven en dood dingen. De gesprekken gaan van ... als we gaan dan gaan we goed tot aan Ik hou van jou." Oproep van Tatjana: Ik heb besloten een mogelijkheid te openen om geld te sturen met Lyuda aan de andere kant. Gewoon. Ik heb haar gevraagd wat nu het meeste nodig is. Voedsel voor het front aan de noordzijde, zegt ze, maar daar waar het geld aan besteedt wordt kan over een paar dagen weer anders zijn. Lyuda vertrouw ik met mijn hele gewicht en nog een extra zetje in haar afweging en uitvoering. Zij houdt mij op de hoogte. Ik houd jullie op de hoogte. Grondiger kan ik het op dit moment niet doen. Daar hoort ook nog bij: wie weet hoelang de banken het nog doen of wat er gebeurt als de stad bezet wordt. Het rekeningnummer is: NL80 KNAB 0410 5109 04 t.n.v. T. Kirienko / Curtainenko Dat was het rekeningnummer voor een groot kunstproject dat ik deze week glansrijk zou lanceren. Maar daar kwam even wat tussen. Als je geld wil storten doe dat o.v.v. Oekraïne en zet er als je wil een boodschap bij. Alles is welkom. Dank. Lyuda "Er zijn hier veel burgeracties. We zijn nu kadootjes aan het maken voor als de bezetter de stad in komt. Kadootjes? Ja. Molotov Cocktails. We hebben net flinke aantallen afgeleverd om een uitbundige ontvangst te garanderen. Ook verschijnen er in de stad op gebouwen, wegen en strategische plekken: tekens van fluoriserend verf. Die zijn van de Russen en ze communiceren daar iets mee. Waarschijnlijk om 's nachts de weg te wijzen waar te bombarderen. Die verwijderen we met zand, teer, alles. Er is ook iets veranderd in mij vandaag. Ik ben niet meer in paniek, er is een nieuwe rust. Ik denk dat er gewoon een tijd van leven is en er is een tijd van sterven." Waarop ik zei: 'Nee, man! We zullen leven en we zullen naaien!' (Zij is de naaister van mijn kunst.) (In het Russisch rijmt dat.) Ze moest lachen. "Ik kijk nu uit het raam en zie een man in de prullenbak lege flessen zoeken. En ik weet waarom hij dat zoekt (voor de lezer: nodig voor de kadootjes) Ik weet hoeveel groepen mensen hiermee bezig zijn. Ik ben trots op ons. Vanavond ga ik weer liefdevol met mijn buren in de schuilkelder zitten en morgen gaan we weer verder." Anja "Wij hebben vandaag geld opzij gelegd voor het leger en voedsel en andere producten zoals toiletpapier geleverd aan vrijwilligers die nu overal boodschappen voor het leger inzamelen, ook hier in het dorp. Er zitten ook WitRussen tussen de binnenvallende soldaten. En er staat veel materiaal voor het Russisch leger klaar in Wit Rusland. Het is een land met heel veel censuur. Veel mensen daar weten daar weten niet dat er hier nu oorlog is. Ze weten niet dat ze met ons oorlog voeren. Onze buren hier belden met hun familie in Wit Rusland en zij dachten dat het ging om een technische 'militaire operatie'. Nu is er net een toespraak van onze president geweest gericht aan de Moeders van Wit Rusland. Weet dat er een oorlog is. Houdt je zonen thuis. Weet dat jullie zoons nu naar Oekraïne worden gestuurd. En dat dat betekent dat ze niet meer terug komen. Die informatie proberen we nu onder vrouwen in Wit Rusland verspreid te krijgen." Julya: "Vandaag was heel moeilijk. Ze gingen van twee uur 's nachts tot zeven uur 's ochtends aan één stuk door de hele tijd door met bombarderen." (Russische scheldwoorden zijn lastig te vertalen) "Ze maken de hele stad kapot. Wanneer gaan ze nou eens allemaal dood?! Er staat nu een hele grote oliecentrale in de brand. Ik ben zo trots op ons leger. Onze jongens geven zo goed tegenstand." Larissa woont in Krolevets en laat ook haar stem horen. "Wij zitten hier gewoon thuis. Waar moeten we anders heen? Mijn oudste dochter zit met haar hele klas al een hele dag in de kelders in Sumy, waar wordt gevochten. De school ging net evacueren toen de gevechten uitbraken en ze niet meer weg konden. Ik filter het nieuws, voor onszelf en voor anderen. Er is veel fake nieuws, veel berichten van de vijand om paniek te zaaien. Een stad is bijvoorbeeld nog niet ingenomen, maar het wordt al wel verspreid dat ons leger de stad heeft verlaten. Die paniek; is ook een manier om oorlog te voeren. Ik heb militaire contacten waardoor ik weet wat echt is. Dat verspreiden we weer. Maak je geen zorgen, Tanyush. Wij zullen doen wat we moeten doen. Alles gaat zoals het moet gaan. Er is maar één uitkomst mogelijk. Kom je de zomervakantie weer hier als alles voorbij is?" An other day at the office Van Anja en Lyuda: "Gisteren gingen de sirenen af in Shostka. En schuilde iedereen. maar dat wordt haast een .... another day at the office." Tatjana houdt korte dagboek-verhaaltjes bij van een aantal vrouwen uit Oekraïne.
Zo willen we een podium bieden voor een paar van de stemmen uit Oekraïne over wat daar nu gebeurt. Al deze verhalen spelen af in Sumskaya Oblast, De Sumy Oblast, noord-oost Oekraïne, aan de grens met Rusland. Alle vrouwen waarmee Tatjana nu in contact is zeggen: "Schrijf vooral. Het is belangrijk dat dit gehoord wordt. We blijven delen, zolang we verbinding en elektriciteit hebben." Tatjana neemt nu deze rol op en geeft de berichten door zolang dat kan. Als een brug. Geen enkele consistentie of andere pretentie gegarandeerd. |
AuteurTatjana Kirienko Archieven
September 2023
Categorieën
Alles
Alle vrouwen waarmee Tatjana nu in contact is zeggen: "Schrijf vooral. Het is belangrijk dat dit gehoord wordt. We blijven delen, zolang we verbinding en elektriciteit hebben." Tatjana neemt nu deze rol op en geeft de berichten door zolang dat kan. Als een brug. Geen enkele consistentie of andere pretentie gegarandeerd.
|