Stemmen uit Oekraïne XLII

De herwaardering van het licht.

Blog 42 door Tatjana Het is nogal herfstig; over de brede scala der dingen. Zo zou ik het willen noemen.

Julya Ik ben weer terug in Oekraïne! En nu sinds twee dagen weer in Kyiv. Dat waren twee dagen zonder elektriciteit. Die hebben ze net weer sinds een paar uur aangesloten. Ik vind Oekraïne een depressief land geworden (tja); Weinig kleur, weinig emotie in de mensen en ook: zo weinig licht in de stad.

De eerste avond toen we aankwamen heeft Liza tot drie uur 's nachts gehuild. Het was onze eerste avond in ons oude huis zonder haar vader. De volgende dag zijn we meteen met de trein vertrokken naar het platteland, naar mijn moeder. (het dorpje der dorpjes in de bossen) Liza blijft daar voorlopig bij oma. Daar is het veiliger en rustiger.

Er is niets zo waardevol als met je dierbaren aan tafel zitten. Mijn neef was jarig. Alle familie uit de omgeving kwam. We hebben de hele avond gezeten, gegeten, gelachen, verteld.

Tatjana Mag ik als brug tussen twee culturen even aangeven dat de 'gatherings' daar significant verschillen van de Hollandse 'blokjes kaas' cirkels hier.

Mijn oom vertelde nog een bijzonder verhaal.
Dat behoeft voorgeschiedenis. Staat u mij toe. Het dorpje der dorpjes is een prachtig natuurgebied een soort ouderwets, uitgestrekt Drenthe, met onder andere veengrond, bossen én; een beek dat voorkomt uit ondergrondse mineraalwaterbronnen. Bij die bronnen kunt desgewenst bukken en drinken in de beek. Uit heel Oekraïne komen daar, vooral met Ivana Kupala, een midzomerfeest, mensen heilzaam water halen. De plaatselijke bevolking heeft een diepe kennis en liefde voor zijn natuur.

Aan de andere kant. Daar sta je dan met je mooie natuur en water. Datzelfde dorpje en de omgeving sterven ook al jaren uit. Er is geen werk. Jongeren vertrekken (ook onderdeel van de wereldwijde trend: urbanisatie. Sinds ca. 2010 leven er voor het eerst in de mensheid meer mensen in een stad dan op het platteland.)

Ook al sinds jaren is er een zakenman uit Kiev bezig, de oom van Julya, daar een waterfabriek te bouwen. Zijn overleden vrouw komt uit het dorpje en zijn zoons hebben daar alle zomers (samen met mij) doorgebracht. De bevolking vindt er wat van. Het leeft en de meningen zijn verdeeld. Niet iedereen is blij.

Uit de blog is Larissa altijd tegenstander geweest: 'Aan zo'n ecosysteem mag je niet niet komen.'
Zij en haar broer, die nu krijgsgevangene is, zagen mogelijkheden in eco-toerisme. (Dan moet iemand dat wel gaan dóen. Dat gebeurt niet)
Anja, geboren in het dorpje; 'Tja, er moet toch íets gebeuren. En zij zijn tenminste geen anonieme lange-afstand investeerders.'

Julya 'Het heeft heel lang geduurd, want ze wilden juist alles heel zorgvuldig en legaal doen. De bevolking kan er nog steeds 'bij' en het heeft geen invloed op de beek (ik vraag mij af hoe dat feitelijk mogelijk is). Nu wil er misschien weer iemand terug komen en wonen.'
Wat is goed en wat is slecht? Interessante casus van heel veel afwegingen in het klein, he?

Terug naar de oorlog.

Julya 'Hij heeft nét hier de waterfabriek geopend. Het is gelukt. Alleen dat was helaas nét voor de oorlog. In de eerste dagen van deze reeks massa-bombardementen was in de stad ernaast bijna drie dagen geen water en electriciteit. De bakkerij van die stad belde in paniek op. Geen water betekent geen brood. Toen zijn ze met drie water-wagens daarheen gereden om het brood mogelijk te maken.' Onderneming of geen onderneming; veel mensen doen toch nog wat ze kunnen om te helpen.

Dat we terug zijn heeft ook een praktische oorzaak. Ik kreeg een oproep uit Oekraïne. Ik moet dingen regelen die niet via mijn neef kunnen. Ik had hem aangewezen als gemachtigde. Hij mag toch niet alles ondertekenen. Sommige handtekeningen moet ik zelf zetten, de nalatenschap van onze flat bijvoorbeeld en ook om het geld ontvangen die de overheid uitkeert aan de nabestaanden van omgekomen militairen.

Van dat geld kunnen we het hier even uitzitten, maar het is duidelijk dat ik werk moet zoeken. Ik heb meteen de eerste dag al werk gezocht.
​
(Tatjana Ik vind dat een opvallende gewoonte van haar worden. Dat deed ze ook bij haar eerste dag aankomst in München aan het begin van de oorlog. Ik heb haar gezegd dat ze best eerst haar koffers mag neerzetten en uit mag slapen.)

Maar ik weet nog helemaal niet hoe lang we hier blijven, of we hier blijven of weer terug naar Engeland gaan. Ik weet helemaal niets en ondertussen moet ik tóch iets.

---

---

Lyuda Bij ons is het een beetje om de dag aan en uit.
Er was zelfs één keer een paar uur echt helemaal niets; geen electriciteit, geen internet, geen water. Alleen gas. Weet je dat dat wel een beetje bevreemdend was? Je bent zo teruggeworpen op jezelf en kunt dan juist niet met iemand daarover bellen. Alleen maar een beetje wachten. Ja, dat was een heel onbestemd gevoel. Wanneer hebben we nou zo geleefd? Ik liep gisteren naar de winkel aan de andere kant van de straat en daar was het licht uit. Ik kan alleen maar zeggen dat het dus per stad, wijk en zelfs per straat verschilt.

Ik hoorde dat het water is gerepareerd met waterleidingen uit Nederland, dus bedankt Nederland!

Ik ben heel druk maar vind het moeilijk te herhalen waarmee. Gewoon waarmee elke dag zich mee vult. Heen en weer en het is alweer avond. De laatste kolen van het land, ui en knoflook er weer in voor de winter en inmaken. (ik heb het nagevraagd: Larissa en Anja doen hetzelfde)

Ik ben wekenlang heel druk geweest met mijn moeder moeder verzorgen en met haar naar verschillende ziekenhuizen: Gluchov, Sumy, Kyiv. Na drie ziekenhuizen zit mijn moeder in een wachtstand thuis. Ze kan niet zoveel en wacht op nieuwe hartkleppen. En nu merk ik dat ik niet iedereen kan verzorgen en mijzelf niet. Nu moet ik wat aandacht aan mijzelf geven want mijn bloeddruk was veel te hoog en nou ga ik zelf voor 'analyses' naar het ziekenhuis.

Een paar dagen later vielen de bommen in Kyiv waar we langs reden. Precies midden in dat kruispunt was toen een hele grote krater. Ik heb mijn zoon gebeld in Kyiv. Hij zei dat die krater de volgende ochtend alweer gerepareerd werd. Ik grapte: 'Oh dat geeft goede hoop voor (openbare) reparaties in de toekomst'.

Het zijn nu natuurlijk bijzondere tijden met veel eenheidsgevoel. Hij vertelt dat bij de puinhopen buurtbewoners samenkomen, er muziek wordt aangezet, handschoenen aan en gaan; ook lokale politici. Mensen gaan de hele nacht door met puin ruimen en helpen. Dat zie je normaal niet. (Ik denk dat je normaal ook niet zoveel bombardementen ziet) 'Misschien houden we hier iets goeds aan over'.

De kachel doet het niet, maar het gasfornuis wel. Ik heb wat bakstenen op het gasfornuis gelegd die warmte afgeven. Zo blijft het wat warm in de keuken

---

Larissa 'Ja, we weten weer helemaal: Het is oorlog. De eerste paar dagen (van de massa-bombardementen) was het gevoel weer terug van het begin van de oorlog: Hoe groot wordt dit, waar komt dit allemaal vandaan en wat gaat er allemaal nog gebeuren? Ja we zijn weer wakker geschud. Misschien waren weer teveel ingeslapen.

Er is hier niets 'geland', maar het is hier wel overheen gevlogen. Wij hebben het ook gezien, de eerste ochtend, zo'n grote raket met vleugels en geluid door de lucht. Heel laag. Ik liep op straat met mijn jongste zoon. Ik wilde hem even 'achterlaten' bij zijn school aan de overkant terwijl ik naar de tandarts daar tegenover ging. Maar we zijn omgekeerd en voor de zekerheid maar weer terug naar huis gegaan. Hij was heel erg geschrokken en wil nu niet meer naar school en naar het centrum, want 'daar vliegen raketten'. Hij blijft nu vooral in en om het huis en in de tuin. Ik dacht dat ik 'normal'no' was, maar toen ik thuis kwam merkte ik dat mijn handen trilden. Blijkbaar was ik ook geschrokken.

De school wordt nu niet gebruikt. Iedereen krijgt online les. Alles wat nog wel open was is weer gesloten sinds de massa-bombardementen. En ook om niet die grote gebouwen te hoeven stoken. Dat is nu niet te doen. Mijn nieuwe opleiding is ook tijdelijk weer gestopt. Dat is jammer. Ik keek uit naar school.

Veel overheids 'grote gebouwen' zijn gesloten om niet te hoeven stoken, zoals scholen, cultuurhuizen ect. Beter thuis zitten.

Tatjana Maar dan? Anja en Larissa hebben het goed.

Zij hebben 'nog' houtkachels, zoals veel op het platteland en zijn niet anders gewend. Zo ook in het dorpje der dorpje. Daar zijn ze ook niets anders gewend. Ze hebben zelfs 'nog' waterputten. De meeste mensen hebben 'nog' hun eigen groententuin en/of 'nog' hun eigen dieren. Of weten 'nog' hoe je moet bouwen. Dingen met het woordje 'nog' zijn nu opeens een voordeel.

Alleen zonder elektriciteit; dat is voor iedereen overal een bitch. En al die stedelijke betonnen flats? Die zijn net zo afhankelijk van de voorzieningen als wij dat hier zijn. Je zal er maar een donkere winter moeten doorbrengen. Ja. Dit gaat echt een koude, moeilijke winter worden. Dat Julya's Liza gaat overwinteren in the middle of nowhere is misschien helemaal zo gek nog niet.

Maar er is een nieuwe gezegde: 'Beter één zware winter in Oekraïne, dan de volgende winters in Rusland.' En over dat er niets verandert: 'We haten je nog steeds, alleen dan zonder licht.'
En van Lyuda; 'Het is wel wat koud, maar laat mij maar heen en weer lopen met een kaarsje. Ons krijgen ze toch niet klein.' Maar makkelijk is het niet en klein wil ik het niet maken.

Nu is ongeveer 40 % van de gehele capaciteit vernietigd. Overigens is Sumy provincie één van de meest gebombardeerde plekken. (maar niet bij de dames) Ik merk aan mijzelf dat ik de hele tijd denk: 'Morgen wordt het beter'. Hup; Daar gaat de mierenhoop weer. Repareren en we zijn weer terug'. Maar laatst zei iemand; 'Wat nou als het ze wél lukt het hele land plat te leggen?

Soms ben ik stellig optimistisch (als levens-statement), maar hier had ik werkelijk geen seconde bij stil gestaan. Ja, dat zou wel wat zijn. Ongekend. Maar ongekend zijn de afgelopen acht maanden wel meer dingen geweest. 'Ongekend' betekent geen enkele belemmering meer en niet meer een mindere kans op 'gebeuren'.

Poef, poef, elke keer rekt het hoofd, niet geheel moeiteloos, weer op van een nieuwe ongekendheid die je niet voor mogelijk had gehouden, maar toch gewoon daar ís.

Ik zou het zelfs het tonen willen noemen dat dat werkelijk alles alles kan. We leven in een wereld waarin ongekendheden volledig los staan van 'statistische' waarschijnlijkheden. Dus kieper dat lekker uit het raam en fantaseer erop los.

Daar zou je zelfs weer hoop uit kunnen putten.
Want morgen kan het weer anders zijn.  

---

Het rekeningnummer om geld rechtstreeks naar deze vrouwen te sturen is: NL80 KNAB 0410 5109 04 t.n.v. T. Kirienko / Curtainenko Negentig procent van het ingezamelde geld gaat rechtstreeks door.
​Tien procent gaat naar het duurzaam mogelijk maken van deze blog.
Jullie lezen dagelijks de ontwikkelingen. Dat is hoopvoller dan de eerste dagen leek. Het 'nieuwe' geld wil ik gewoonweg: over de vier vrouwen verdelen. Écht naar hun inzicht te besteden. Voor hun gezinnen óf voor anderen, van macaroni tot kruisraket (wees niet bang voor het laatste, ze kopen geen wapens, want die zijn al in gebruik). Ik wil even de situatie schetsen, het is geen tijd van teddyberen. én ik acht hun oordeel hierin hoger dan mijn belering.