Oege Venema
– Afghanistan en Mali
‘Het was oorlog’
Interview: Marco van Nek
‘Vredesmissie? Afghanistan? Het was oorlog. Vuurgevechten, geïmproviseerde explosieven (IED’s) en raketaanvallen.’ En dat leek Oege Venema helemaal niet erg. Sterker nog: het was de reden dat hij beroepsmilitair is geworden. Opgekomen bij de Luchtmobiele Brigade, maar een ongeval tijdens de opleiding sloot die weg voor hem af. Toch wist hij als ‘‘landmachter’’ vier keer op een missie te gaan, telkens in een ander team, één keer gedetacheerd bij Explosieven Opruimingsdienst (EOD) van de luchtmacht en drie keer met een maritiem EOD-team.
'Die spanning trok me wel!'
‘Ik zat in 2006 als 16-jarige op het mbo en hoorde op het nieuws van de situatie in Afghanistan. Er waren Nederlandse militairen gewond en zelfs enkele omgekomen. Die spanning trok mij wel. Ik wilde dat soort dingen ook doen. Ik meldde me bij Defensie en slaagde direct op het hoogste niveau. Met m’n MBO Detailhandel was ik al gestopt, maar ik was nog leerplichtig omdat ik geen diploma had. Om dat op te lossen, heb ik me als 17-jarige ingeschreven bij de goedkoopste opleiding die ik kon vinden, tot ik niet meer leerplichtig was. Toen kon ik de opleiding luchtmobiel gaan doen’, vertelt Oege in de tuin voor zijn noodwoning, naast het huis in aanbouw dat zijn vriendin Anita en hij in Friesland laten neerzetten.
111 Pantsergenie compagnie
Oege Venema viel tijdens de opleiding luchtmobiel uit een boom toen er een touw losschoot. Een operatie aan zijn knie, problemen met zijn rug, fysiotherapie en een lang revalidatietraject volgden. In Ermelo kwam hij bij het revalidatiepeloton en hij moest overstappen naar de reguliere defensieopleiding AMO. ‘Het hoge niveau van de Luchtmobiele Brigade kon niet meer. Ik deed wel allemaal opleidingen en haalde veel certificaten op logistiek gebied.’
Oege onderzocht welke eenheid op het punt stond naar Afghanistan te gaan en solliciteerde bij de 111 Pantsergenie compagnie. Hij kon daar dankzij zijn logistieke opleidingen komen, maar mocht tot zijn grote teleurstelling uiteindelijk niet mee naar Afghanistan. ‘Maar ik vond een andere functie als chauffeur/helper opruimer explosieven bij de Explosieven Opruimingsdienst van de luchtmacht en na de opwerkperiode zijn we in 2009 naar Afghanistan gegaan. Daarna zou ik aanvankelijk teruggaan naar de Genie, maar ik ben zo goed als aansluitend bij de toen net geformeerde Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EODD) beland.’
111 Pantsergenie compagnie
Oege Venema viel tijdens de opleiding luchtmobiel uit een boom toen er een touw losschoot. Een operatie aan zijn knie, problemen met zijn rug, fysiotherapie en een lang revalidatietraject volgden. In Ermelo kwam hij bij het revalidatiepeloton en hij moest overstappen naar de reguliere defensieopleiding AMO. ‘Het hoge niveau van de Luchtmobiele Brigade kon niet meer. Ik deed wel allemaal opleidingen en haalde veel certificaten op logistiek gebied.’
Oege onderzocht welke eenheid op het punt stond naar Afghanistan te gaan en solliciteerde bij de 111 Pantsergenie compagnie. Hij kon daar dankzij zijn logistieke opleidingen komen, maar mocht tot zijn grote teleurstelling uiteindelijk niet mee naar Afghanistan. ‘Maar ik vond een andere functie als chauffeur/helper opruimer explosieven bij de Explosieven Opruimingsdienst van de luchtmacht en na de opwerkperiode zijn we in 2009 naar Afghanistan gegaan. Daarna zou ik aanvankelijk teruggaan naar de Genie, maar ik ben zo goed als aansluitend bij de toen net geformeerde Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EODD) beland.’
'Ik dacht: hij is weg!'
Tijdens die eerste uitzending komen twee collega’s om, van wie hij er één ziet overlijden, meerdere raken gewond in de nabijheid van IED’s en raketaanvallen. ‘Die IED’s maakten wij onklaar. Dat was ons werk. De mannen van de EOD liepen patrouille, maar ik moest als chauffeur aanvankelijk bij de wagen blijven.’
Dat beviel Venema maar matig, maar naarmate de dreiging in 2009 steeds groter werd en de Taliban ook radio controlled bermbommen hadden die vanaf afstand tot ontploffing konden worden gebracht, moest er tijdens de patrouilles ook een stoorzender mee. ‘Daar was een mannetje extra voor nodig en zo kon ik toch mee op patrouille. Ik heb zo vaak zat met collega’s gelopen waarbij in de nabijheid IED’s afgingen. Eén keer liep ik van een mogelijke IED naar mijn positie vooraan. Hier stuitte één van de mannen op iets verdachts. Op het moment dat hij dit kenbaar maakte, explodeerde het in zijn gezicht. Ik dacht: hij is weg! Achteraf mankeerde hij niet veel en bleek de IED te zijn gedeflageerd, een langzaam verlopende explosie.’
Dat beviel Venema maar matig, maar naarmate de dreiging in 2009 steeds groter werd en de Taliban ook radio controlled bermbommen hadden die vanaf afstand tot ontploffing konden worden gebracht, moest er tijdens de patrouilles ook een stoorzender mee. ‘Daar was een mannetje extra voor nodig en zo kon ik toch mee op patrouille. Ik heb zo vaak zat met collega’s gelopen waarbij in de nabijheid IED’s afgingen. Eén keer liep ik van een mogelijke IED naar mijn positie vooraan. Hier stuitte één van de mannen op iets verdachts. Op het moment dat hij dit kenbaar maakte, explodeerde het in zijn gezicht. Ik dacht: hij is weg! Achteraf mankeerde hij niet veel en bleek de IED te zijn gedeflageerd, een langzaam verlopende explosie.’
Ik had nog veel vaker op uitzending gewild
Tijdens de patrouilles waren er volgens Oege in zijn periode weinig directe confrontaties met de Taliban. ‘Maar wanneer we eenheden in de green zone gingen bevoorraden, werden we weggeschoten. De Taliban hadden een speciaal lange afstandswapen. Er was het plan om met helikopters naar de vallei te gaan om daar de orde te handhaven en een eind aan die beschietingen te maken. Ik kon in eerste instantie eigenlijk niet mee, maar ze waren onderbemand. “Jij wordt MAG-schutter (middelzwaar machinegeweer),” werd tegen mij gezegd. Zo was ik erbij en liep ik als 20-jarig mannetje met het zwaarste wapen om mijn nek. We hebben meerdere nachten op een quala (Afghaans huis) gelegen, terwijl er acties in de vallei werden uitgevoerd. Wij hadden vanuit het huis het overzicht en deden de communicatie.’
Na een half jaar uitzending keerde hij terug in Nederland. ‘In de eerste verlofweek werd ik al gebeld: “Jij wilde toch weer op uitzending?” Maar de Genie wilde me niet opnieuw uitlenen en de EOD – die was inmiddels voor alle legeronderdelen bij de Landmacht ondergebracht – had geen vacatures. Twee dagen later kreeg ik weer een telefoontje: “Er is een functie bij ons”. Dus ging ik toch nog een keer. Toen ik daarvan terug was, werd ik korporaal en ging ik, na een jaar in Nederland, voor een derde keer naar Afghanistan. Ik had nog veel vaker op uitzending gewild. Maar de missie in Afghanistan stopte.’
Tijdens de patrouilles waren er volgens Oege in zijn periode weinig directe confrontaties met de Taliban. ‘Maar wanneer we eenheden in de green zone gingen bevoorraden, werden we weggeschoten. De Taliban hadden een speciaal lange afstandswapen. Er was het plan om met helikopters naar de vallei te gaan om daar de orde te handhaven en een eind aan die beschietingen te maken. Ik kon in eerste instantie eigenlijk niet mee, maar ze waren onderbemand. “Jij wordt MAG-schutter (middelzwaar machinegeweer),” werd tegen mij gezegd. Zo was ik erbij en liep ik als 20-jarig mannetje met het zwaarste wapen om mijn nek. We hebben meerdere nachten op een quala (Afghaans huis) gelegen, terwijl er acties in de vallei werden uitgevoerd. Wij hadden vanuit het huis het overzicht en deden de communicatie.’
Na een half jaar uitzending keerde hij terug in Nederland. ‘In de eerste verlofweek werd ik al gebeld: “Jij wilde toch weer op uitzending?” Maar de Genie wilde me niet opnieuw uitlenen en de EOD – die was inmiddels voor alle legeronderdelen bij de Landmacht ondergebracht – had geen vacatures. Twee dagen later kreeg ik weer een telefoontje: “Er is een functie bij ons”. Dus ging ik toch nog een keer. Toen ik daarvan terug was, werd ik korporaal en ging ik, na een jaar in Nederland, voor een derde keer naar Afghanistan. Ik had nog veel vaker op uitzending gewild. Maar de missie in Afghanistan stopte.’
'De actie en spanning waar ik naar op zoek was.'
‘Het was daar mooi. Afghanistan heeft schitterende gebieden. En wat daar nu is gebeurd, dat de Taliban het land weer in handen hebben… Dat zat eraan te komen. Iedereen wist dat dit zou gebeuren. Mij doet het niet zoveel, dit is een politiek besluit geweest. Ik ben daar geweest om voor mijn collega’s de IED’s onklaar te maken. En voor de actie en spanning waar ik naar op zoek was.’
Hij heeft in Afghanistan ook wel met kinderen gespeeld, zeker tijdens de laatste keer in 2012 in Kunduz. ‘Toen gebeurde er niet heel veel en stonden we het merendeel stand-by. Het was heel veel wachten en je komt in de stad in aanraking met de lokale bevolking. Als iemand aardig doet, doe je aardig terug. Maar je kunt in die situatie onbekenden niet één, twee, drie vertrouwen. En die kinderen worden ook ouder. Je weet niet of ze dan opeens je vijand zijn.’
Marineduiker in een landmachtpak
Oege werkte na zijn uitzendingen bij de EOD in Soesterberg. Maar in 2014 belandde zijn vader in een lang ziekbed en wilde hij zijn reistijd verkorten om indien nodig snel bij zijn pa te kunnen zijn. ‘Ik vroeg om dichter bij huis gelegerd te worden. Ik kon toen direct naar Den Helder. Ik bleef daar wat langer dan aanvankelijk gedacht en kreeg de mogelijkheid om duiker te worden. Ik vond het fijn daar en ben die richting opgegaan. In 2015 haalde ik mijn duikopleiding. Zo werd ik marineduiker in een landmachtpak.’
'We hebben er heel veel rondgereden.'
Het knaagde tegelijkertijd ook bij hem. Hij was militair geworden omdat hij wilde worden uitgezonden. En nu zat hij als duiker in Nederland. ‘Toen kwam in 2017 Mali. Ik stond vooraan: ik wil! Het was al vijf jaar geleden dat ik op missie was geweest. Het duurde me veel te lang.
In Mali was van alles gaande. Onder vaak lastige omstandigheden en dreiging je werk uitvoeren, dat is wat je doet als militair. Het primitieve: twee weken lang onderweg, twee weken niet douchen, altijd alert op de mogelijkheid dat de kogels je om de oren kunnen vliegen…’
Toch viel het hem in Mali tegen, ten opzichte van de uitzendingen naar Afghanistan. ‘We hebben er heel veel rondgereden. Door de woestijn. Het is er verzengend heet. Ik ben wel een paar keer op voetpatrouille geweest, maar veel actie was er niet.’
Oege Venema houdt meer van spanning, van de momenten waarop er iets te gebeuren staat. ‘Je kent de gevaren als je gaat en daar heb ik geen moeite mee.’ En hoe dachten zijn ouders daar destijds over? ‘Die hadden aanvankelijk liever dat ik niet was gegaan. Maar uiteindelijk waren ze wel trots.’
Hij zou zo weer willen gaan als de gelegenheid zich voordoet. ‘Als ze nu bellen, ligt het wat ingewikkeld met een kind en een tweede op komst en onze woning die nog in aanbouw is.
Maar ik zou graag nog eens op uitzending gaan naar een oorlogsgebied.’
Defensie heeft me veel discipline bijgebracht
Waarom hij zo op spanning en actie is gebrand? ‘In mijn kinderjaren zijn er binnen korte tijd vier familieleden overleden. Dat heeft veel impact op mijn verdere leven gehad. Ik ging altijd mijn eigen gang en deed waar ik zelf zin in had. Daarbij stapte ik ook weleens buiten de lijntjes. De missies zijn een goede manier om dat te kanaliseren. Ik ben ook heel jong bij Defensie ingestapt. Dat heeft me gevormd tot wie ik nu ben. Doordat ik bij Defensie ben gekomen, is me veel discipline bijgebracht. Ik heb er veel geleerd.’
In Mali was van alles gaande. Onder vaak lastige omstandigheden en dreiging je werk uitvoeren, dat is wat je doet als militair. Het primitieve: twee weken lang onderweg, twee weken niet douchen, altijd alert op de mogelijkheid dat de kogels je om de oren kunnen vliegen…’
Toch viel het hem in Mali tegen, ten opzichte van de uitzendingen naar Afghanistan. ‘We hebben er heel veel rondgereden. Door de woestijn. Het is er verzengend heet. Ik ben wel een paar keer op voetpatrouille geweest, maar veel actie was er niet.’
Oege Venema houdt meer van spanning, van de momenten waarop er iets te gebeuren staat. ‘Je kent de gevaren als je gaat en daar heb ik geen moeite mee.’ En hoe dachten zijn ouders daar destijds over? ‘Die hadden aanvankelijk liever dat ik niet was gegaan. Maar uiteindelijk waren ze wel trots.’
Hij zou zo weer willen gaan als de gelegenheid zich voordoet. ‘Als ze nu bellen, ligt het wat ingewikkeld met een kind en een tweede op komst en onze woning die nog in aanbouw is.
Maar ik zou graag nog eens op uitzending gaan naar een oorlogsgebied.’
Defensie heeft me veel discipline bijgebracht
Waarom hij zo op spanning en actie is gebrand? ‘In mijn kinderjaren zijn er binnen korte tijd vier familieleden overleden. Dat heeft veel impact op mijn verdere leven gehad. Ik ging altijd mijn eigen gang en deed waar ik zelf zin in had. Daarbij stapte ik ook weleens buiten de lijntjes. De missies zijn een goede manier om dat te kanaliseren. Ik ben ook heel jong bij Defensie ingestapt. Dat heeft me gevormd tot wie ik nu ben. Doordat ik bij Defensie ben gekomen, is me veel discipline bijgebracht. Ik heb er veel geleerd.’
'Toch is het wat krom.'
Ook bij Defensie is Oege nog steeds wat tegendraads en zoekt hij zijn eigen weg. Zo lukte het hem toch vier keer op missie te gaan. ‘Als één iemand zegt dat iets niet kan, kijk ik verder om te zien of ik alle andere mogelijkheden wel heb benut.’ Tot zijn spijt is het einde als militair bij Defensie voor hem in zicht. ‘Ik wil heel graag blijven, ondanks dat we als militairen niet altijd tevreden zijn met hoe het binnen Defensie gaat. De oneffenheden neem je voor lief, juist omdat je militair wilt zijn. Nu loopt mijn contract ten einde en ik heb niet meer de tijd om onderofficier te worden. Ik heb de mogelijkheden daartoe eerder niet voldoende benut. Toch is het wat krom. Ze hebben mensen te weinig en ervaren mensen moeten weg.’
Stabiliteit
Zijn tijd bij Defensie komt niet echt ten einde. Oege gaat als burger aan de slag bij een operationele eenheid. ‘In een vergelijkbaar werkterrein als bij de EOD. Ik moet daar ruim een jaar aan opleidingen voor volgen, waaronder een opleiding van een half jaar bij de EOD, op het gebied van munitiekennis. Hiermee komt mijn wens uit om in het vakgebied van Defensie te blijven werken. Ik dacht de hele tijd dat ik echt bij Defensie moest vertrekken. En nu komt er op allerlaatst een functie waarop ik als burger ben aangenomen en waarbij de toekomst bij Defensie weer voor me openligt. In deze functie vind ik ook de stabiliteit die me op dit moment heel goed uitkomt, met een gezin, kinderen en het bouwen van een huis.’
Stabiliteit
Zijn tijd bij Defensie komt niet echt ten einde. Oege gaat als burger aan de slag bij een operationele eenheid. ‘In een vergelijkbaar werkterrein als bij de EOD. Ik moet daar ruim een jaar aan opleidingen voor volgen, waaronder een opleiding van een half jaar bij de EOD, op het gebied van munitiekennis. Hiermee komt mijn wens uit om in het vakgebied van Defensie te blijven werken. Ik dacht de hele tijd dat ik echt bij Defensie moest vertrekken. En nu komt er op allerlaatst een functie waarop ik als burger ben aangenomen en waarbij de toekomst bij Defensie weer voor me openligt. In deze functie vind ik ook de stabiliteit die me op dit moment heel goed uitkomt, met een gezin, kinderen en het bouwen van een huis.’
Persoonlijk
Geboren: 1988
Woont in: Broeksterwâld
Komt uit: Den Helder
Missie: TFE 10 Tarin Kowt Afghanistan 2009, RDTF Tarin Kowt Afghanistan 2010, PTG 3 Kunduz Afghanistan 2012, LRRPTG 3 Mali 2017
Burgerlijke stand: Samenwonend met Anita en zoon Julian.
Kinderen: Zoon Julian (geboren december 2019) en tweede op komst (mei 2022)
Werkt nu: Als duiker/helper opruimer explosieven bij Defensie
Verder: Oege wordt ook wel Oger genoemd. Anderen spreken hem vaak bij die naam aan. ‘In 2009 waren we in Amerika op oefening ter voorbereiding op de missie in Afghanistan. De Amerikaanse militairen vroegen hoe ik heette, maar verslikten zich in mijn naam toen ze hem probeerden uit te spreken. Dus werd-ie al snel verbasterd naar Oger, naar de hoofdpersoon uit de filmreeks Shrek. Bij Defensie bestaat alles uit afkortingen en bijnamen. De rest van je diensttijd blijf je zo heten.
Woont in: Broeksterwâld
Komt uit: Den Helder
Missie: TFE 10 Tarin Kowt Afghanistan 2009, RDTF Tarin Kowt Afghanistan 2010, PTG 3 Kunduz Afghanistan 2012, LRRPTG 3 Mali 2017
Burgerlijke stand: Samenwonend met Anita en zoon Julian.
Kinderen: Zoon Julian (geboren december 2019) en tweede op komst (mei 2022)
Werkt nu: Als duiker/helper opruimer explosieven bij Defensie
Verder: Oege wordt ook wel Oger genoemd. Anderen spreken hem vaak bij die naam aan. ‘In 2009 waren we in Amerika op oefening ter voorbereiding op de missie in Afghanistan. De Amerikaanse militairen vroegen hoe ik heette, maar verslikten zich in mijn naam toen ze hem probeerden uit te spreken. Dus werd-ie al snel verbasterd naar Oger, naar de hoofdpersoon uit de filmreeks Shrek. Bij Defensie bestaat alles uit afkortingen en bijnamen. De rest van je diensttijd blijf je zo heten.
Veteraan Oege Venema ontmoet kunstenaar Diederick Kraaijeveld
Foto's: Milon Abrahamse
|
|
Extra's
|
Helmen Vol Verhalen |
