ReUniForm een persoonlijke ode aan de veteraan

Op 21 april gaat ‘The making of project ReUniForm’ in première. Deze driedelige documentaire reeks volgt modeontwerper Jaap Spruitenburg bij zijn missie de veteranen Ton Kelders en Roy Grinwis een persoonlijk uniform aan te meten. Ton Kelders (1928) diende in Indonesië en Korea en Roy Grinwis (1984) werd uitgezonden naar Afghanistan. Met deze op maat gemaakte ‘outfits’ brengt Spruitenburg hun persoonlijke verhalen in beeld. De documentaireserie is een gezamenlijke productie van Omroepv en Helmen Vol Verhalen en vanaf 21 april online te zien via Omroepv. 

Door Elsebeth Hoeven

IDENTITEIT
Spruitenburg ziet kleding als een eerstegraads communicatiemiddel. “Je beslist ‘s morgens wat je wilt uitstralen. De kleding die je draagt bepaalt mede jouw identiteit.” Volgens Spruitenburg geldt dit evenzeer voor militairen. Toch leveren zij na een missie hun uniform weer in. Daarmee verliezen ze een stukje van hun identiteit, stelt hij. “Wie ze zijn is niet meer zichtbaar.” En dat terwijl veteranen veel hebben meegemaakt en voor onze samenleving betekenen. “Ze hebben belangeloos hun eigen veiligheid opgegeven om voor onze vrijheid te strijden.” Met ReUniForm wil Spruitenburg de veteranen een gezicht geven. ”De voor hen ontworpen uniformen vertellen hun persoonlijke verhaal. Hun missies worden zo zichtbaar voor iedereen.”

Spruitenburg: “Soms hoop je dat ze zichzelf wat minder goed hadden leren camoufleren, want daarmee doen ze zich in deze individualiserende maatschappij tekort”

Het inspireert Spruitenburg dat er anderen zijn, veteranen die bereid zijn hun eigen veiligheid in het geding stellen voor onze vrijheid of voor iemand die ze niet eens persoonlijk kennen. “Daarom wil ik laten zien dat hun verhaal er toe doet. Het project ReUniForm is voor mij een ode aan de vrijheid.” 

HELMEN VOL VERHALEN
ReUniForm is onderdeel van Helmen Vol Verhalen, een kunstproject waarin veteranen gekoppeld worden aan kunstenaars. Het persoonlijke missieverhaal van de militair vormt ook hier de inspiratiebron voor een kunstwerk. In een gezamenlijke missie maken kunstenaars en veteranen de relevantie zichtbaar van Nederlandse vredesmissies en de impact daarvan op de deelnemende militairen. Drijvende kracht achter dit kunstproject is Amy van Son. Zij is zelf veteraan en merkte bij haar terugkeer naar de burgermaatschappij hoe belangrijk het is om je verhaal te vertellen. “Door het vertellen van je verhaal, krijgt het een nieuwe vorm waar beter mee te leven valt”, weet ze uit ervaring. Vanaf juni 2022 zijn de uniformen van ReUniForm naast tweeëntwintig kunstwerken te zien in een reizende tentoonstelling door het land. De expositie landt als eerste in Overijssel in het Vrijheidsmuseum en vervolgt dan zijn weg langs alle provincies van het land. 

DUURZAAM
Voor de kleding van ReUniForm heeft Spruitenburg de stof van oude uniformen gecombineerd met duurzaam gemaakt denim. “Gelijk met de economische groei, ligt de welvaart op de vuilnisbelt”, stelt de kledingontwerper. Hij vindt hergebruik niet alleen vanwege milieuoverwegingen belangrijk. Hij wil de zeggingskracht van materiaal waarin geleefd is, gebruiken. “De geschiedenis van de stof geeft het ontwerp een zichtbare kwaliteit.” 

CO-CREATIE
Voor ReUniForm hebben Spruitenburg en Van Son intensief samengewerkt. Met elkaar en met andere betrokkenen: veteranen Ton Kelders en Roy Grinwis; regisseur Ronald Hendriksen van Omroepv; en met Milon Abrahamse die de fotografie verzorgde. Het was een indrukwekkend proces, vertellen ze beiden. Spruitenburg: “We hadden allemaal de intrinsieke motivatie om het juiste te doen; vanuit het gedeelde gevoel dat deze mannen dit verdienen.” Van Son vult aan: “De kracht van co-creatie is dat iedereen zijn eigen waarde heeft en autonomie behoudt. Ze citeert de Britse auteur Simon Sinek: “The best ideas are the honest ones. Ones born out of personal experience. Ones that originated to help a few and ended up helping many.”
Veel partijen hebben belangeloos bijgedragen. Helmen Vol Verhalen kreeg van de BIGA-Groep restanten van uniformen. De Italiaanse producent Candiani Denim doneerde duurzame denimstof. Sir Redman heeft de gebruikte applicaties geleverd. En Spruitenburg kon de uniformen aan de veteranen overgedragen in oude munitiekisten, die hij kreeg van de Explosieven Opruimingsdienst. 

OORLOGSHELD
Directe aanleiding van ReUniForm is de vondst van de overjas van Willem van der Velde, officier tijdens de Tweede Wereldoorlog. In de op maat gemaakte jas is een label genaaid. Hierop staat geschreven ‘VV v/d Velden, vaandrig Luchtdoel 1940’. Dit triggert de kleermaker. “Dit kledingstuk is zo persoonlijk, het is een tastbare herinnering aan zo’n belangwekkend verhaal. Het maakt zichtbaar hoe zeer een outfit is verweven met de drager ervan.” 

Willem van der Velden is tragisch om het leven gekomen. In de nadagen van de oorlog oefent de lokale verzetsgroep van Oude Wetering het gebruik van wapens in het schuurtje dat tegenwoordig op het perceel van de familie Spruitenburg staat. De ervaren officier is instructeur. Tijdens een oefening op 2 maart 1945 gaat het mis. Als de mannen oefenen met explosief materiaal, trekt een van de verzetsstrijders de pin uit een granaat. Van der Velden reageert alert, pakt de granaat en gaat er bovenop liggen. Met zijn kordate optreden voorkomt hij dat er meer slachtoffers vallen. Uiteraard overleeft hij de klap niet. Dit verhaal maakt veel indruk op Spruitenburg en wordt de aanjager voor zijn missie. “Deze jonge officier was bereid zijn leven te geven voor anderen. Dit is dus wat het inhoudt een held te zijn.” 
​
Volg de premiere van deel 1 van #ReUniForm op:
YouTube https://youtu.be/rC44Ht4sObo
Facebook www.facebook.com/omroepv/posts/1869898586537203
LinkedIn https://lnkd.in/egHrfPM5
​