Op de eerste etage van Museum Elburg buigt kunstenaar Def P – burgernaam Pascal Griffioen – zich zaterdagmiddag over zijn nieuwste canvas. De kunstschilder maakte ooit deel uit van de Osdorp Posse, een rapperscollectief dat aan de basis stond van de Nederlandse hiphop. De maatschappijkritische houding die de groep kenmerkte, belichaamt Griffioen nog steeds.
Hoewel zijn doek nog wat kleur nodig heeft, is de Pinokkiotank al goed herkenbaar.

„Ik zet er straks nog een banner onder met ‘Reasons For War.’ De e verander ik in een euroteken en de s’en in dollartekens. Hoe meer er gelogen wordt, des te meer redenen er voor oorlog zijn. Op oorlog moet je altijd kritisch zijn.”
​
Schuin achter Griffioen hangen zijn eerdere bijdragen aan de expositie Helmen Vol Verhalen, die momenteel in het museum is te zien. Tussen twee van zijn werken hangt een plaquette met daarop een foto van Griffioen en veteraan Jim Bremen.

Verspreid door het museum hangen tientallen soortgelijke plaquettes naast evenzoveel kunstwerken. Op de zwart-witfoto’s staan duo’s allemaal in dezelfde pose: de kunstenaar met zijn of haar hand op de linkerschouder van de veteraan.

„Als symbool van steun”, legt Amy van Son uit. De oud-matroos is de bedenker van het project Helmen vol Verhalen, waarmee ze aandacht vraagt voor de impact van oorlogsmissies op veteranen.

Van Son: „Met kunst kunnen veteranen afstand nemen van hun verhaal en anderen uitnodigen te begrijpen wat ze hebben meegemaakt.”

‘Hoe was Afghanistan?’
Iedere kunstenaar krijgt de vrije hand bij de vertaling van een specifiek persoonlijk verhaal. Veteraan Bremen wil zijn oorlogsherinneringen echter niet direct met Griffioen delen.
„Ik ben een type dat meteen met de deur in huis valt. Ik vroeg direct: ‘Hoe was het in Afghanistan?’ Wat ik terugkreeg: ‘Heet.’ Griffioen lacht. „Toen we elkaar beter leerden kennen, kwamen alle verhalen van Bremen los. Drie belangrijke fases heb ik uitgelicht in een soort stripverhaal.”
Hun samenwerking resulteerde in het schilderij Three Points:

​Hoewel de kunstwerken boekdelen spreken over het oorlogstrauma van de veteranen, is het ook mogelijk het verhaal direct van de veteraan zelf te horen.

In de Kloosterkapel op de begane grond luistert een handjevol mensen geboeid naar veteraan Johan de Jonge, die als lid van Dutchbat III de val van Srebrenica van dichtbij meemaakte.
​
Met weloverwogen woorden vertelt De Jonge hoe hij oog in oog stond met oorlogsmisdadiger Ratko Mladić, hoe hij op 21-jarige leeftijd zijn afscheidsbrief schreef, hoe hij worstelde met zijn terugkeer in de burgermaatschappij en hoe hij met PTSS leerde leven.

„Ik vertel mijn verhaal in hoofdlijnen. Dat is vaak al indrukwekkend genoeg. In emotie treed ik niet, omdat het dan weer iets met mezelf doet. Ik probeer te laten zien dat je met PTSS kunt doorgaan met je leven.”
Zijn verhaal werd door zangeres Aniek Maren vertaald in het nummer Eyes Open Wide. De muziek ontstond tijdens het project Your Song, de spirituele voorganger van Helmen Vol Verhalen.


​

„De muziek komt vaak heel anders binnen dan wanneer ik mijn verhaal sta te vertellen. Op dat moment zie je wat kunst met mensen kan doen. Het maakt het mogelijk voor burgers om zich te identificeren met veteranen”, aldus De Jonge.
De reizende expositie Helmen Vol Verhalen is tot en met 8 november te zien in Museum Elburg.

AD In Museum Elburg is sinds kort de landelijke reizende expositie Helmen Vol Verhalen te zien. In deze tentoonstelling worden persoonlijke ervaringen van veteranen verbeeld door kunstenaars.

Initiatiefnemer is veteraan Amy van Son, die met het project aandacht vraagt voor de verhalen en de nazorg van militairen. Elke kunstenaar vertaalde een individueel verhaal naar een kunstwerk.

Zo maakte het collectief Mainkunstenaars het werk Radar Love, gebaseerd op de ervaring van Rico Briedjal, voormalig lid van een speciale eenheid van de Koninklijke Marechaussee.
Hij beschrijft hoe een levensbedreigende situatie tijdens een missie in Irak in 2018 zonder geweld afliep.

De tentoonstelling laat uiteenlopende vormen en materialen zien, die samen de diversiteit en verbondenheid binnen militaire teams symboliseren.
Een van de bezoekers omschreef de expositie als een indringende manier om de impact van missies op militairen, hun families en de samenleving zichtbaar te maken.
​
De expositie is te bezoeken tot en met 8 november in Museum Elburg, van dinsdag tot en met zaterdag van 11.00 tot 17.00 uur. Daarnaast is er op zondagmiddag 5 oktober een extra openstelling.

"Het project is groots, bijzonder! Misschien wel te groots en bijzonder om er hier woorden aan te geven." Museum Elburg

De expositie, die vanaf 5 september 2025 te bekijken is in Museum Elburg, is een grootschalig rondreizend en vooral bijzonder project. Sinds het ontstaan van het idee in 2018, hebben al veel steden, kunstenaars en andere initiatieven zich ingezet om aandacht te vragen voor veteranen. Zij vertellen of verbeelden hun verhalen en dragen bij aan het uitkomen van een noodzakelijke wens, namelijk de zorg voor deze helden in ons land te helpen verbeteren.

"Kameraadschap is tijdloos. Net zoals kunst! Hoe mooi is het dat het werken, leiden en lijden van militairen wordt verbonden met creativiteit, inlevingsvermogen en handwerk. Dat is Helmen Vol Verhalen" volgens luitenant-generaal bd Mart de Kruif.

Het beertje in het kunstwerk "Verlangen naar Vrijheid" van Albert Ziëck is een krachtig en beladen symbool. Het verwijst naar een aangrijpende gebeurtenis uit de missie van veteraan Esther van Dijk, wiens verhaal centraal staat in dit werk binnen het project Helmen Vol Verhalen.

Tijdens haar uitzending in Bosnië kwam Esther in contact met een lokale man die aan de poort van het kamp verscheen. Ze dacht dat hij een trui wilde verkopen, maar toen hij terugkwam, had hij een vuilniszak bij zich met daarin het hart van een babybeertje. Hij had het dier geslacht omdat hij dacht dat hij daarvoor toestemming had gekregen van Esther, die hem verkeerd had begrepen. De man wilde de vacht van het beertje verkopen. 

Lees het uitgebreide verhaal van Esther en Serge van Dijk over hun missie hier.
​
In het kunstwerk van Ziëck is dit beertje verwerkt als een visueel en emotioneel ankerpunt. Het staat symbool voor de onschuld die verloren gaat in conflictgebieden. De morele verwarring die kan ontstaan tijdens missies maar ook de dieper gelaagde impact van miscommunicatie in een omgeving waar taal, cultuur en trauma door elkaar lopen.

Emotionele gevolgen
Esther heeft later aangegeven dat deze gebeurtenis haar diep raakte, niet zozeer door het incident zelf, maar door het gebrek aan steun en nazorg na haar missie. Het beertje is dus niet alleen een herinnering aan dat moment, maar ook aan de bredere emotionele gevolgen van uitzendingen.

Esther "​Toen kunstenaar Albert Ziëck het idee opperde om het beertje uit zijn kunstwerk als tattoo op mijn arm te zetten, voelde het meteen juist. Wonderlijk hoe sommige dingen samen vallen, ik speelde zelf al met dat idee toen hij het voorstelde. Behalve kunstenaar is Albert namelijk ook tattoo-artiest. En zo werd het beertje een paar weken geleden vereeuwigd op mijn huid."

Het beertje, afkomstig uit het werk Verlangen naar Vrijheid
"Tijdens mijn missie in Bosnië ontmoette ik een lokale man bij de poort van ons kamp. Ik dacht dat hij iets wilde verkopen, zoals vaker gebeurde, dus ik gaf hem toestemming om terug te komen met zijn spullen. Wat hij vervolgens bracht was een vuilniszak met het hart van een babybeertje. Hij had het dier geslacht, denkend dat hij daarvoor toestemming had gekregen. Zijn intentie was om de vacht te verkopen."

​"Die aangrijpende gebeurtenis heeft diepe indruk op me gemaakt. Het beertje in het kunstwerk werd voor mij een visueel én emotioneel anker — een krachtig symbool voor de verwarring, het misverstaan en het verdriet. Nu draag ik dat symbool met me mee. Niet alleen als herinnering, maar als een tastbaar deel van mijn verhaal. Een eerbetoon aan wat ik heb meegemaakt en een teken van hoe kunst verbinding en verwerking mogelijk maakt." 

Het Gouvernement aan de Maas opent deze zomer zijn deuren voor gratis rondleidingen. Bezoekers kunnen het provinciehuis, de expositie over het Verdrag van Maastricht en een tijdelijke tentoonstelling bekijken.
De rondleidingen vinden plaats op woensdag, 6 augustus en 13 augustus. Tijdens de rondleiding krijgen deelnemers een kijkje in het provinciehuis en de geschiedenis van het Verdrag van Maastricht.
Daarnaast is de tijdelijke tentoonstelling ‘Helmen vol Verhalen’ te zien. Dit project is opgezet door Amy van Son en 22 kunstenaars. Samen hebben zij verhalen van Nederlandse veteranen vastgelegd.
Belangstellenden kunnen zich online gratis aanmelden.

.Door Vera Moison Omroep Gelderland Lees het hele artikel op Omroep Gelderland

APELDOORN - Niet elke Gelderse gemeente weet precies hoe je zorg en ondersteuning biedt aan veteranen. De zorgplicht komt dan onder druk te staan en is soms nog te afhankelijk van ervaringen van politici. Vanuit de Verenigde Nederlandse Gemeenten (VNG) is er nu een deelbaar document gemaakt om gemeenten met praktische adviezen te helpen. Gedeputeerde Peter Drenth erkent dat: "Er mag meer naar een oud-militair omgekeken worden, dan nu het geval is."
De handreiking is een gezamenlijk initiatief van het Nederlands Veteraneninstituut (NLVi) en de VNG. Landelijk is er op tal van plekken aandacht gevraagd voor de zorgplicht van een veteraan en zijn of haar familie via een reizend kunstproject: 'Helmen vol verhalen'. Zo kon je in de SSP Hal bij DRU Industriepark in Ulft via kunstobjecten met militaire helmen als bezoeker het verhaal van verschillende militairen én veteranen beleven.
​
Bekijk het verhaal van veteraan Amy en haar rond reizende tentoonstelling en deelnemende kunstenaars op omroep Gelderland

​Als militair heb je een bijzondere status omdat je je leven tijdens missies op het spel zet, voor het landsbelang. In de Veteranenwet staat dat het Rijk, Defensie en óók gemeenten verantwoordelijk zijn voor de zorgplicht van veteranen.'Geef kind vrij, bij terugkomst ouder van missie'

"Wat er niet goed gaat rond de zorg van oud-militairen is dat de kennis niet altijd aanwezig is bij gemeenten," merkt Stefan Hop woordvoerder namens de Bond van Defensiepersoneel (ACOM). Ook gedeputeerde Drenth ziet dat zo en hoopt op verandering: "Veel gemeenten zijn zich er niet bewust van, welke rol ze hebben bij de uitvoering van de Veteranenwet. Breed in Nederland vind ik dat we meer stil mogen staan bij de mensen die voor vrede en veiligheid, gegeven hebben wat ze konden geven. Daar mogen we iets zorgvuldiger mee omspringen."

​Als militair heb je een bijzondere status omdat je je leven tijdens missies op het spel zet, voor het landsbelang. In de Veteranenwet staat dat het Rijk, Defensie en óók gemeenten verantwoordelijk zijn voor de zorgplicht van veteranen.'Geef kind vrij, bij terugkomst ouder van missie'

"Wat er niet goed gaat rond de zorg van oud-militairen is dat de kennis niet altijd aanwezig is bij gemeenten," merkt Stefan Hop woordvoerder namens de Bond van Defensiepersoneel (ACOM). Ook gedeputeerde Drenth ziet dat zo en hoopt op verandering: "Veel gemeenten zijn zich er niet bewust van, welke rol ze hebben bij de uitvoering van de Veteranenwet. Breed in Nederland vind ik dat we meer stil mogen staan bij de mensen die voor vrede en veiligheid, gegeven hebben wat ze konden geven. Daar mogen we iets zorgvuldiger mee omspringen."

"Kennis delen is van belang," legt Hop namens de ACOM uit: "De oplossing is dat de Verenigde Nederlandse Gemeenten (VNG) ook echt druk gaat uitoefenen op gemeenten om op de hoogte te zijn van de regels rond veteranenzorg."

Er is al één simpel voorbeeld om aan te pakken: "Regel vrij voor een kind, om zo zijn of haar militaire ouder te verwelkomen bij terugkomst van een missie. Denk dan ook aan aangepaste vakanties." Hop geeft aan dat er ernstigere zaken kunnen spelen: "Regelgeving rondom ziekte of gewond of invalide raken tijdens een missie. Verder zou er ook aandacht moeten komen voor spanningen die er thuis kunnen zijn. Dan is hulp ook van belang voor een oud-militair en zijn naasten."

"In vrijheid kan jij 'n hamburger naar binnen drukken"

Veteraan Amy van Son en mede-initiatiefnemer van 'Helmen vol verhalen' wil met haar tentoonstelling informatie delen. Ze legt uit dat een militair bijvoorbeeld onterecht gekort wordt op zijn of haar pensioen -en of bijstandsuitkering door onwetendheid met betrekking tot de uitvoering van wet -en regelgeving. "Dit wil je voorkomen dat een militair onterecht minder geld krijgt en dus gekort wordt, omdat kennis ontbreekt." Ze voegt toe: "Je moet niet vergeten dat jij nu in alle vrijheid een hamburger naar binnen kan drukken. Daarvoor zijn militairen in actie geweest."

Vast aanspreekpunt bij gemeente voor veteranen

Er is ook al een oplossing gepresenteerd om de informatie achterstand rond de Veteranenwet op te lossen. Zo is er een handreiking, een document vol 'tips and tricks' overhandigd aan de koepelorganisatie van gemeenten (VNG). Ton Heerts, bestuurder bij VNG nam de eerste druk in ontvangst.
Lees verder op Omroep Gelderland

In Nederland zijn ruim 100.000 veteranen, waarvan er zo'n 76.000 buiten dienst zijn. Van hen krijgen er iets meer dan 1.600 psychosociale begeleiding, daarnaast volgen er 900 een ggz-behandeling. Doet Defensie genoeg om oud-militairen te helpen als ze mentale problemen hebben? Gedeputeerde Gelderland Peter Drenth "We gaan er te makkelijk mee om."

​Bekijk het hele item hieronder. 
​