Door: Rob Stikkelbroeck
Een werkgroep, bestaande uit veteranen en gemeentelijke vertegenwoordigers, organiseert het programma in Merkelbeek. De werkgroep heeft bewust gekozen voor de naam ‘Veteranen-Ontmoetingsdag’, omdat gelegenheid tot ontmoeten en met elkaar in gesprek gaan centraal staan. Daarnaast is het programma gericht op erkenning en herkenning van veteranen.

Na een persoonlijk welkomstwoord door burgemeester Eric Geurts en een minuut stilte, lichten enkele veteranen kort het doel van de ontmoetingsdag toe. Aanleiding om met elkaar in gesprek te gaan is onder andere een circa tien minuten durende film, met aan het woord enkele veteranen uit Beekdaelen, en een interactieve boekpresentatie van veteraan en schrijfster Amy van Son.

Lees ook: Meerssen nodigt veteranen uit voor ceremonie Nationale Dodenherdenking
​
Veteranen die in Beekdaelen wonen en mee willen doen - met of zonder partner - kunnen zich bij de werkgroep aanmelden via [email protected].

Sergeant Edwin de Wolf loopt in 1994 met tien van zijn mannen een patrouille in Bosnië en Herzegovina. Op een heuvel moet hij een loopgraaf verkennen. ‘Is die van Serviërs of van moslims?’ De Wolf zet een paar passen voorwaarts en stapt op een landmijn. Zijn linkerbeen wordt afgerukt, hij krijst van pijn en doodsangst. Daarmee heeft de mijn zijn werk gedaan. Die moet ontregelen, niet moorden.

‘Als ik dood was gegaan, was het stil geweest. Nu is het dertig jaar later, maar kunnen de mannen in hun hoofd mijn gegil nog steeds horen.’ De Wolf wordt op een draagbaar naar het veldhospitaal vervoerd. ‘Drie kilometer schommelen. Afgrijselijk.’

Ondertussen vecht hij voor zijn leven. ‘Let op je ademhaling’, vertelt hij zichzelf. ‘Bijblijven.’ Dat lukt, hij haalt het. Na een operatie van drie uur volgt de terugtocht naar Nederland. Daar geeft hij zichzelf drie maanden om te leren omgaan met zijn prothese. Dan komt zijn eenheid terug van een missie. Hij wil zijn mannen lopend ontvangen.

Dat lukt nooit, denkt de arts. Maar De Wolf weet beter. Hij is een vastberaden militair, een toonbeeld van onverzettelijkheid. Net als zijn vader, die beroepsmilitair was, en zijn opa, die als dienstplichtig militair in het Limburgse Griendtsveen tegen de Duitsers vocht. ‘In zijn DAF 33 reden we langs de kazematten waar hij wacht hield en langs de hooischuur waar hij sliep. Zijn avonturen en verhalen maakten een diepe indruk op het achtjarige jochie dat ik toen was.’

Na het revalidatiecentrum wacht De Wolf het eindeloze niets. Zijn militaire carrière is voorbij, hij heeft geen reden meer om uit bed te komen. Ook moet hij leren leven met zijn verminking. ‘Wie wil er nou een kerel met één poot? dacht ik als ik na het douchen in de spiegel keek.’

Hij bezoekt een feestavond van zijn eenheid. De mannen vertellen stoere verhalen, verhalen die hij niet heeft. Hij drinkt bier, glas na glas. ‘Tot het lampje uitging en ik alleen maar kon huilen.’ Zijn commandant grijpt in en stuurt hem met zachte dwang naar de hulpverlening. ‘Daar heb ik geleerd mezelf en mijn prothese te accepteren.’

Ook de biografie van Douglas Bader helpt. Deze Britse stuntvlieger verliest door een ongeluk in 1931 beide benen. Vliegen zit er voor hem niet meer in, zo lijkt het. Maar als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt, is er een groot tekort aan piloten en wordt Bader aangenomen bij de Royal Air Force. In vier maanden tijd schiet hij ruim twintig Duitse toestellen uit de lucht. ‘Bader kreeg een heldenstatus. Zijn verhaal wakkerde mijn vechtlust weer aan.’

De Wolf gaat aan de slag. Hij werkt als ambtenaar bij het ministerie van Defensie en volgt de hbo-studie beleid en management. Sinds 2011 is hij leidinggevende op de afdeling Orthopedietechniek van het Militair Revalidatie Centrum, in Doorn. Ook geeft hij lezingen, beklimt hij bergen en doet hij mee aan de Invictus Games, de paralympische spelen voor gewonde veteranen. In 2016 wint hij brons op de tijdrit in Orlando, in 2017 dezelfde medaille in Toronto.

‘Hier zit een beter mens dan toen’, concludeert De Wolf. ‘Ik mag het misschien niet zeggen, maar ik ben zo fokking trots op mezelf. Na alle ellende heb ik de weg gelukkig weer gevonden.’

Toen de kogels, nu de kunstFrits ConijnEen groep kunstenaars verwerkt met het project Helmen Vol Verhalen in kunstwerken de ervaringen van veteranen. Voor burgers worden die zo beter te begrijpen, voor de militairen beter te verwerken. Drie oud-militairen die meededen over hun tijd bij Defensie. 
Lees het volledige artikel: https://fd.nl/samenleving/1508569/toen-de-kogels-nu-de-kunst

​

Kater
4 april 2024 Martin Reijmerink
​Dit jaar is een overgangsjaar naar 2025, het jaar waarin 80 jaar Vrijheid wordt gevierd. Samen met andere organisaties in Nieuwegein wordt een bijzonder programma voorbereid waarin iedere inwoner wordt betrokken, oud en jong.

De organisatie 4 en 5 mei Nieuwegein: ‘We slaan een brug tussen het verleden (2e Wereldoorlog) en de dag van vandaag. We dragen het belang van Herdenken en Vieren over naar volgende generaties. Het wordt bijzonder!’ In 2024 zijn er naast 4 en 5 mei gedurende het jaar nog andere activiteiten.

Katern
Home > Nieuws & WijknieuwsComité 4 en 5 mei in Nieuwegein presenteert het programma voor 20244 april 2024 Martin ReijmerinkDit jaar is een overgangsjaar naar 2025, het jaar waarin 80 jaar Vrijheid wordt gevierd. Samen met andere organisaties in Nieuwegein wordt een bijzonder programma voorbereid waarin iedere inwoner wordt betrokken, oud en jong. De organisatie 4 en 5 mei Nieuwegein: ‘We slaan een brug tussen het verleden (2e Wereldoorlog) en de dag van vandaag. We dragen het belang van Herdenken en Vieren over naar volgende generaties. Het wordt bijzonder!’ In 2024 zijn er naast 4 en 5 mei gedurende het jaar nog andere activiteiten.

Herdenken op 4 mei
De 4 mei-herdenking start om 19.00 uur in De Bazuin. (zaal open om 18.30 uur). Dit jaar staan het verhaal van het incident in Jutphaas en het verzet in oorlogstijd centraal. De bijeenkomst is vrij toegankelijk. Nadat de bijeenkomst is afgesloten verplaatst men zich d.m.v. een stille tocht naar het oorlogsmonument aan de Nedereindseweg.

Hier zal de herdenking worden voortgezet met de 2 minuten stilte, enkele speeches en gedichten en het leggen van kransen en bloemen. De Batenbouwers zorgen voor de muzikale omlijsting. Wilt u als organisatie een krans leggen, meldt u dat dan via [email protected].

Vieren op 5 mei
Op 5 mei is er een Vrijheidsmaaltijd in theater De Kom voor zo’n 120 genodigde. Tijdens de maaltijd wordt er met elkaar over de betekenis van vrijheid gesproken en is er veel ruimte voor persoonlijke levensverhalen. Daarnaast is er een zangeres en muziek om het geheel feestelijk aan te kleden.

Aandacht voor veteranen
In Nieuwegein zal op woensdag 26 juni een Veteranenavond worden georganiseerd. Tijdens deze avond is er aandacht voor het Veteranen Search Team (VST) en gelegenheid om met elkaar in gesprek te gaan. Op 6 november vindt de jaarlijkse veteranen bijeenkomst in samenwerking met de gemeente plaats. Dit jaar wordt de connectie gezocht tussen jong en oud. ‘Samen met het Veiligheid & Defensie College – ROC midden halen we de foto expositie “Helmen vol verhalen” naar Nieuwegein.’

De Indië-herdenking op 15 augustus
De traditionele Indië-herdenking is op 15 augustus bij het oorlogsmonument aan de Nedereindseweg. Het programma wordt samen met o.a. Pelita gemaakt. Ook dit jaar is er natuurlijk weer de mogelijkheid om kransen en bloemen te leggen.

Lezingen
Dit jaar zijn twee lezingen gepland. Op 3 mei spreekt Ad van Liempt in de bibliotheek over zijn boek ‘Hier is het gebeurd.’ Een aantal dagen voor de Indiëherdenking vertelt Aad van der Hoeven over zijn jeugd in Indië en Nederland, waarover hij een boek heeft geschreven met de titel ‘Van Garoet naar Uithoorn.’

​

Een juichende zeemeermin van puinzakken en een oude etalage-pop. Zo verbeeldt kunstenaar Marian Tappel het verleden van Amy van Son (54). Thuis kreeg Van Son klappen, bij de marine vond ze bevrijding. ‘Het leger is mijn redding geweest.’

Trossen los! Hoe verder het schip van de kade wegvaart, des te groter de opluchting die Amy van Son voelt.

Het is 1990 en ze is eindelijk weg van haar vader en buiten het bereik van zijn losse handjes. ‘Aan boord sliep ik zelfs door het gebulder van de kanonnen heen. De marine betekende voor mij een bevrijding.’

Hoe anders was het thuis, in Brabant. Daar hunkert ze naar de erkenning en trots van haar vader. Als hij sigaretten nodig heeft, rent ze naar de winkel. Als hij chagrijnig thuiskomt, probeert ze hem met toneelstukjes op te vrolijken.

Het lijkt tevergeefs. ‘Jij stelt niks voor’, hoort Van Son met grote regelmaat. ‘Jij bent niet meer dan afval.’ Ze krijgt klappen, en haar speelgoed en kleren verdwijnen naar andere kinderen. ‘In mijn woede keek ik soms met een schuin oog naar het messenblok in de keuken.’

Een advertentie van de marine in de televisiegids biedt uitkomst. Ze bedenkt zich geen moment en vult de bijbehorende bon in. Van Son wordt gekeurd in Amsterdam en hoort dat ze terug moet komen als ze tien kilo lichter is.

Vanaf dat moment is ze elke dag touwtje aan het springen in de tuin van haar ouderlijk huis.

Ze bereikt haar streefgewicht, begint aan haar militaire opleiding en vaart een jaar later op het fregat Hr.Ms. Van Kinsbergen. ‘Ik was daar verbindelaar’, zegt Van Son. ‘Dat betekent dat ik de communicatie moest onderhouden met de wal en met de andere schepen in het konvooi.’

Met de discipline aan boord heeft ze geen enkele moeite. ‘Mijn opvoeding was al militaristisch’, zegt ze. Toch is er aan boord een groot verschil met thuis. ‘Bij de marine kreeg ik ook waardering. Het leger is echt mijn redding geweest.’

Verschil in instelling
Toch neemt Van Son na drie jaar varen afscheid van de marine. De liefde houdt haar aan de wal. Ze gaat aan de slag als personeelsadministrateur en werkt bij onder meer een advocatenkantoor, waar ze voor de drie vestigingen het verzuim- en pensioenbeleid regelt.

Haar nieuwe carrière bevalt maar matig. Anderen gaan met haar ideeën aan de haal, en roddel en achterklap vieren hoogtij. En altijd weer worden er excuses gezocht. ‘Het is een verschil in instelling’, zegt ze. ‘Voor een militair geldt: maakt niet uit hoe, je regelt het.

Terwijl burgers eerder zeggen dat hun oma haar verjaardag viert of hun cavia is overleden.’

Ondertussen blijft Van Son dromen van de zee, zeker in spannende tijden. Ze wil terug naar de marine, maar is daar inmiddels te oud voor. Dus schrijft ze zich in bij de Universiteit voor Humanistiek voor een opleiding tot geestelijk verzorger. Met dat diploma hoopt ze alsnog een baan te vinden bij Defensie.

Het plan mislukt. Als Van Son twee keer is afgewezen, richt ze adviesbureau Seneca op. ‘Op de universiteit leerde ik conflicten te hanteren en creatief te denken. Met die kennis ondersteun ik nu ondernemers die hun omzet willen laten groeien of verwikkeld zijn in conflicten.’

Ook begeleidt ze oud-militairen bij hun terugkeer in de maatschappij. Haar project Your Song koppelt veteranen aan muzikanten, voor het project Helmen Vol Verhalen en het gelijknamige boek benadert ze kunstenaars om zich te laten inspireren door ervaringen van oud-militairen. ‘Zo worden die voor burgers beter te begrijpen en voor de veteranen beter te verwerken.’

Lees het volledige artikel: https://fd.nl/samenleving/1508569/toen-de-kogels-nu-de-kunst​

​Toen de kogels, nu de kunst
Frits Conijn Een groep kunstenaars verwerkt met het project Helmen Vol Verhalen in kunstwerken de ervaringen van veteranen. Voor burgers worden die zo beter te begrijpen, voor de militairen beter te verwerken. Drie oud-militairen die meededen over hun tijd bij Defensie. 

Op 29 maart was er aan de Rijksweg Oost 113 in Sappemeer weer een veteranencafé. Maar deze keer niet een gewone: projectleider Amy van Son, kunstenaar Roxanne Monsanto en Commandant Mariniers Opleidingscentrum Stefan Mastenbroek waren aanwezig met hun presentatie over de expositie en het boek ‘Helmen vol Verhalen’.
​
​Helmen Vol Verhalen is een kunstproject waarin ‘jonge’ veteranen gekoppeld worden aan kunstenaars. Het persoonlijke missieverhaal van de veteraan vormt de inspiratiebron voor een kunstwerk met verbeeldingskracht. Het boek en expositie gaat vooral over kameraadschap. Dat is het kwadraat van vriendschap. Militairen laten elkaar niet in de steek, laten niemand achter. Ook als kameraden gewond raken of sneuvelen. En zelfs na de dood verdwijnt die band niet. Projectleider Amy van Son bracht daarom 22 ‘jonge’ veteranen, thuisfront en 22 kunstenaars bij elkaar voor een wezenlijke ontmoeting. Hun gezamenlijke missie is het zichtbaar maken van de relevantie van Nederlandse vredesmissies en de impact daarvan op de deelnemende militairen.