‘De Bushmaster was mijn trots, daar wilde ik goed voor zorgen’

Een Bushmaster van oude munitiekistjes. Dat is het kunstwerk dat Diederick Kraaijeveld heeft gemaakt voor Oege Venema (35). ‘De Bushmaster gaf mij veiligheid en trots.’ Fotografie: Yani voor het FD.

Steile bergen, grote rotsblokken en overal kans op vijandelijk vuur. Het is 2009 en Oege Venema gaat als chauffeur van de Explosieven Opruimingsdienst Defensie voor de eerste keer mee naar Afghanistan.

Hij rijdt een Bushmaster, een gepantserd voertuig dat hem en zijn collega’s niet alleen naar bermbommen brengt, maar ook veiligheid geeft.

‘Als het donker werd, parkeerden wij twee Bushmasters in een hoek van 45 graden’, zegt de Fries Venema. ‘Die boden zo de ruimte tussen de voertuigen aan twee kanten beschutting.

Daar konden wij tijdens de meerdaagse expedities betrekkelijk rustig slapen.’ Hij omschrijft de Bushmaster soms als ‘een beetje thuis’, soms ook als ‘een veilige haven’.

Actie en spanning
Venema meldt zich in 2006 bij het leger. Dat doet hij niet voor God, een beetje voor het vaderland en heel erg voor het avontuur.

Hij wil actie en spanning, het liefst in Afghanistan. Daar moet ik zijn, weet hij als hij leest over de kogels en granaten die daar rondvliegen. Hij is dan nauwelijks zeventien jaar oud.

Venema heeft haast, hij wil zo snel mogelijk weg van huis. Want daar gaat het van kwaad tot erger. ‘Toen ik een jaar of tien was, pleegde een tante zelfmoord en overleden mijn opa en oma kort na elkaar’, zegt Venema. ‘Sinds die tijd waren er altijd spanningen thuis, vooral tussen mijn vader en mij.’

Dus zoekt hij zijn vertier buitenshuis. Overal waar hij en zijn vrienden komen, is rottigheid: een opstootje hier, vuurwerk daar. En altijd zoeken de vrienden de confrontatie met de jongeren uit het asielzoekerscentrum van Dokkum.

Het keerpunt komt als Venema en zijn vrienden worden opgepakt op verdenking van poging tot brandstichting. ‘Ik was vijftien en kwam ervan af met jeugddetentie’, zegt Venema. ‘Maar mijn vrienden waren ouder en moesten een tijd vastzitten.’ Oege Venema ziet zijn voorland, denkt na en kiest voor de discipline van het leger.

Maar ook daar dreigt het mis te gaan. Tijdens zijn opleiding bij de Luchtmobiele Brigade schiet een touw los, waardoor Venema uit een boom valt en problemen krijgt aan zijn rug en knie. Voor het hoogste niveau komt hij niet meer in aanmerking. Hij schrijft zich in voor de reguliere defensieopleiding en voor allerhande cursussen logistiek.

Vervolgens solliciteert hij naar een functie als chauffeur bij de Explosieven Opruimingsdienst Defensie. Hij wordt aangenomen en mag toch mee naar Afghanistan.

Venema ontwikkelt zich daar tot een specialist van de Bushmaster. Als hij grip moet houden op steile hellingen, laat hij lucht uit de banden lopen. Of laat hij de motor in een te lage versnelling ‘flink janken’.

Zo komt Venema de meeste heuvels goed over met zijn Bushmaster. Maar niet al zijn collega’s kennen de trucjes. ‘Vooral de nieuwelingen hadden daar soms problemen mee’, zegt Venema. ‘Natuurlijk konden die rekenen op mijn hulp.’ Soms geeft hij ze aanwijzingen, soms werkt het goede voorbeeld beter.

De zeldzame dagen op de compound besteedt hij aan onderhoud. Als het erop aankomt, moet zijn Bushmaster klaar zijn voor actie. Hij peilt de olie, checkt de banden en vervangt onderdelen die daar naar zijn idee aan toe zijn.

Ook maakt hij het pantservoertuig glimmend schoon, zowel vanbuiten als vanbinnen. ‘De Bushmaster was mijn trots, daar wilde ik goed voor zorgen.’

Lees het volledige artikel: https://fd.nl/samenleving/1508569/toen-de-kogels-nu-de-kunst

Toen de kogels, nu de kunst
Door Frits Conijn 
​Een groep kunstenaars verwerkt met het project Helmen Vol Verhalen in kunstwerken de ervaringen van veteranen. Voor burgers worden die zo beter te begrijpen, voor de militairen beter te verwerken. Drie oud-militairen die meededen over hun tijd bij Defensie.