Helmen vol Verhalen geeft uniek kijkje achter hek van JWF-kazerne

Kunstenaar Marian Tappel uit Assen maakte van veteraan Amy van Son de 'Collateral Beauty'

© RTV Drenthe / Margriet Benak
Altijd al een kijkje willen nemen achter de hekken van de Johan Willem Frisokazerne in Assen? Dat kan vanaf donderdag dankzij Helmen vol Verhalen. Een rondreizende expositie met kunstwerken, die het persoonlijke missieverhaal vertellen van de jongere veteranen.

In dit kunstproject zijn 22 militairen, die de afgelopen decennia op missie waren, gekoppeld aan 22 professionele kunstenaars. Die hoorden stuk voor stuk het verhaal van de uitgezonden militairen aan. En dat vormde de inspiratiebron voor een kunstwerk met zeggingskracht. "Via Helmen vol Verhalen ga je dus als kijker mee op missie. Het schilderij of beeld dat is ontstaan, geeft het publiek een inkijkje in hoe de militair zijn missie beleefd heeft. En wat vooral is blijven hangen", vertelt projectleider Amy van Son

Stokje overnemen
Van Son is zelf marine-veteraan en bedenker van het kunstproject. Ze wilde in het kader van 75 jaar bevrijding, nu eindelijk wel eens stilstaan bij de jongere generatie veteranen, die de afgelopen veertig jaar op missie gingen. Over die verhalen is veel te weinig bekend, vindt Van Son, die moeten beter uitgedragen worden. Corona vertraagde de boel twee jaar, maar inmiddels is de expositie vervolmaakt, en te zien in Assen.

"Als we het hebben over de jongere veteranen, dan gaat het om bijvoorbeeld VN-missies naar Libanon, voormalig Joegoslavië, Afghanistan en Mali. En dus niet over Nederlands-Indië, Korea of Nieuw-Guinea. Van die veteranengroep is over vijf tot tien jaar niemand meer over. We willen graag dat de jongere generatie het stokje overneemt", aldus Van Son.

Met trots
De militairen moeten onbevreesd hun persoonlijke verhaal kwijt kunnen, zo is de missie van 'boegbeeld' Amy van Son. Dan gaat het erom wat ze daar doormaakten, hun emoties, en hoe het met het thuisfront ging. Ook moet helder zijn dat een militaire missie niet eindigt na thuiskomst.
"Er komt meestal nog een verhaal achteraan, voor de militairen zelf en ook voor het thuisfront", vertelt Van Son. "Bijvoorbeeld als er iets vreselijks is gebeurd, zoals het verlies van een kameraad. Dat heeft impact, en dat werkt door. Dat verhaal moet verteld kunnen worden. En ze moeten kunnen zeggen met trots veteraan te zijn, en niet zoals de oud-strijders van Nieuw-Guinea en Korea, die monddood werden gemaakt."

Het kunstwerk Verbonden dat het verhaal vertelt van de gesneuvelde militair Tom Krist © RTV Drenthe / Margriet Benak

Verbonden
Eén van de verhalen die met Helmen vol Verhalen wordt verteld, is dat van de gesneuvelde Tom Krist, die op missie in Afghanistan het leven liet na een zelfmoordaanslag op een markt waar hij op dat moment was. Het is een houten kunstwerk, uit een dikke boomstam gesneden, met twee levensgrote handen, die omwikkeld worden door een dik touw. Verbonden heet het.
"Verbonden is gemaakt door boomkunstenaar Jelmer Zwaan uit Meppel. Jelmer is zelf ook veteraan en zat in hetzelfde peloton als de gesneuvelde Tom Krist. Hij maakte het werk in nauw overleg met het thuisfront, de ouders van Tom Krist. En het vertelt eigenlijk dat je door deze vreselijke gebeurtenis met elkaar verbonden blijft."
​
Bekijk hieronder de reportage over Helmen vol Verhalen

Strijdbaar boegbeeld
Ook projectleider Amy van Son deed haar verhaal als veteraan. En wel aan beeldend kunstenaar Marian Tappel uit Assen. Dat resulteerde in het boegbeeld van de tentoonstelling: Collateral beauty. Ze is uitgebeeld als witte zeemeermin, uitgerust met een fors zwiepende staart, met een gebalde vuist voor strijdbaarheid, en met een hand die een helm draagt.

"Ik koos voor het boegbeeld, omdat Amy de trekker van dit kunstproject is. Ze heeft haar hele ziel en zaligheid erin gegooid. Ze komt op voor de zwakkeren, ze is liefdevol, strijdbaar, puur en komt op tegen alles wat onrecht is. Die strijdbaarheid, wilskracht en dat doorzettingsvermogen, daarmee is zij het boegbeeld geworden", legt Tappel uit. "Ze jaagt de monsters weg, net zoals vroeger het boegbeeld deed voorop de schepen, en met die flinke staart kan ze flinke klappen uitdelen."

Vanaf donderdag is de expositie Helmen vol Verhalen te zien op de JWF-kazerne. De openingsdagen zijn vervolgens op woensdag, donderdag en vrijdag, want dan is ook het stoottroepenmuseum op het kazerneterrein geopend. Maar zomaar richting de kazerne rijden, dat is er niet bij, waarschuwt Amy van Son. "We moeten vanwege alle veiligheidsregels op Defensieterreinen bezoekers ophalen bij de poort, dus aanmelden moet via onze website van Helmen vol Verhalen."

Nog wachten op subsidie
Wel geeft de expositie bezoekers volgens Van Son ook de gelegenheid tot 'een uniek kijkje in het Asser kazerneleven'. "Publiek moet altijd buiten de poort blijven van het kazerneterrein, dat zwaar beveiligd is, maar dit is een ultieme kans om eens bij Defensie in Assen achter de hekken te kijken."
Het rondreizende kunstproject naar de Asser JWF-kazerne overbrengen, heeft de organisatie 20.000 euro gekost. Dat geld kost het vervoer van alle grote kunstwerken, de inrichting van het tentoonstellingsgebouw en de mankracht voor begeleiding van bezoekers op het kazerneterrein. Volledig gedekt zijn de kosten nog niet. Maar Van Son heeft goede hoop dat het rondkomt.

"We hebben subsidieverzoeken uitgezet bij Ondernemend Assen, de gemeente en de provincie Drenthe. Ze dragen de kazerne allemaal een warm hart toe, zo heb ik begrepen, en vinden de militaire aanwezigheid van groot belang voor stad en regio, en ook de verbintenis met de burgers. Dus dat moet goedkomen", besluit een hoopvolle Van Son.
De tentoonstelling Helmen vol Verhalen is te zien tot december.
​
Bekijk hieronder Cassata, met daarin Amy van Son en veteraan Harrie Vorsteveld uit Bargercompascuum.